Medeniyetler şehri, Mezopatamya’nın kızıl kahve masalı Mardin, binlerce yıllık tarihi dokusu, yapıları ve sokakları ile tarih kokan bir memlekettir. Kadim bir kültüre sahip, her rengin, her sesin kendisine yer bulabildiği bir coğrafyadır. Nusaybin ise, Mardin iline bağlı Suriye sınırında Kamışlı’ya komşu ovada kurulmuş bir ilçedir.
Bir vakitler, dünya ticaret ağını oluşturan tarihi İpek Yolu üzerindeki önemli kentlerden biri olan Nusaybin, tarihi boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Farklı kültürlerin etkileşim içinde olduğu ve siyasi mücadelelerin eksik olmadığı bir konumdadır. Kuruluşu M.Ö 2300’e kadar giden bu şehir Asurlular, Medler, Makedon- Helen İmparatorluğu gibi dünya tarihi açısından önemli krallıkların egemenliği altına girmiş ve şehir Arap, Arami, Yunan ve İranlılar gibi farklı etnik grupların yaşadığı bir yerleşim merkezi olmuştur.
Böylesi zengin bir tarih içerisinde farklı kültürel arka planlar tarafından beslenmiş, kendisi de daima önemli bir kültürel havza olarak varlığını korumuştur. Nusaybin şehrinin kavimleri birbirine bağlayan yollar üzerindeki konumu da şüphesiz bu durumda etkili olmuştur. Yaklaşık on bin yıllık kadim bir kültürel geçmişe sahip olan kent, geçmişte sahip olduğu kültürel zenginliğinden dolayı “Bilgi Kenti “unvanına sahiptir.
Dünyanın en eski üniversitelerinden kabul edilen Nisibis (Nusaybin) Okulunun burada kurulması hiç şüphesiz tarihi boyunca oluşan bu bilgi ve kültür birikimlerinin bir sonucudur. Hristiyanlık Kudüs’ten Antakya’ya oradan Anadolu’ya hızla yayılırken Turabdin Dağı eteklerinde yaşayan Nusaybin halkı, toplu halde bu dini kabul eden ilk topluluklardandır. Bu bölgede yaşayan Arami asıllı halk, zamanla Süryani adını almış ve Sami dili olan Süryanice dilini kullanmışlardır.
Nusaybin Okulu Nerededir?
Süryaniler yaşadıkları topraklar üzerinde eşsiz eserler bırakarak bölgenin sosyal yaşamını derinden etkilemişlerdir. Birçok âlim ve bilgin yetiştirerek medeniyete yön vermişlerdir. Günümüzde dünyanın dört yanında çeşitli ülkelere dağılmış halde yaşamaktadırlar.
Nusaybin Okulu, bölgede MS 309 yılında Mor (Aziz) Yakup tarafından kurulmuştur. Mor Yakup MS 330 yılında Mısır’da doğmuş ve İskenderiye’de küçük bir manastırda rahip olmuştur. Mor Yakup daha sonra kendi adı ile anılacak olan kilisesini inşa etmiştir.
Nusaybin Okulu Nasıl Açıldı?
MS 313 yılında imzalanan Milano Fermanı ile Hıristiyanlık Roma’daki resmi dinleri arasına girdikten sonra Roma imparatoru Büyük Konstantin’in emriyle MS 325 yılında İznik’te ilk büyük konsül toplanır. Bu konsile Episkopos Mor Yakup ve öğrencisi Mor Efrem de katılırlar. Nusaybin’e döndüklerinde, kilisenin bir devamı olarak Nusaybin Okulu’nun yapım çalışmalarına başlanır. Bunun sonucunda da okul MS 326 yılında açılır.
Mor Yakup kurduğu bu okulun ilk başkanlığını yapmış ve öğrencisi Mor Efrem’i öğretmenliğe atamıştır. Mor Yakup MS 338 yılında vefat etmiş ve kilisenin içerisine gömülmüştür. Onun vefatından sonra öğrencisi Mor Efrem okulun yönetimine geçmiş ve bu görevi 38 yıl boyunca yürütmüştür.
Okuldaki öğretmenlerin ilk görevleri öğrencilere Süryanice ve Grekçe okuma yazma öğretmekti. Dini ezgiler, tanrıbilim dersleri ve kutsal kitap yorumu en temel dersler arasındaydı. Ancak bu okulda dersler bunlarla sınırlı değildi. Felsefe, tarih, coğrafya, mantık, edebiyat, geometri, astronomi, tıp, hukuk ve hitabet bilimleri de öğretiliyordu.
Böylesine geniş bir ders programına sahip, yaklaşık 1000 öğrencinin yatılı okuduğu okulda, disiplini ve düzeni sağlamak için katı kurallar vardı. Nusaybin Okulu, kimi dönemlerde kapatılmış ve öğretim kadrosu dağılmış olsa da eğitimini ve önemini XIII. yüzyıla kadar sürdürmeye devam etmiştir.
Günümüzde okulun bir kısmı toprak altında kalmıştır. Okulun giriş kapısı ise bugün Türkiye – Suriye sınırındaki Kamışlı Sınır Kapısı’nın olduğu noktadadır. Bu giriş kapısına ait kalıntılardan olan beş sütun hala ayakta durmaktadır…
Bu yazılarımıza da göz atmanızı öneririz
- Aynoroz Tepesi: Kadınlara Yaklaşmanın Bile Yasak Olduğu Bir Yer
- Bize Bodrum’u Sevdiren Adam: Cevat Şakir Yani Halikarnas Balıkçısı
- Yaklaşık 500 Yıl Sonra Dünyanın En Eski Sosyal Konut Kompleksi Fuggerei Hala Ayakta
- Bir İtalyan Kasabasının Öğretisi: Roseto Etkisi
- Dünyanın Merkezi Neden Milyon Taşı Olarak Bilinir?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Kerim Kuvetli – Anadolu’nun Sırları, Maya Kitap
- Bediha Şimşek; İlk Dönem İslam Tarihinde Nusaybin ve Akademisi; Bağlantı: https://siyerinebi.ksu.edu.tr/
YolveMacera
