İngiltere’nin Wiltshire kenti Salisbury Düzlüğü’nde bulunan Stonehenge adı sık sık medyada gündeme gelir. Çağlar boyunca Stonehenge ile ilgili farklı hipotezler ortaya atıldı. Ancak hiçbiri tam olarak bir kesinlik kazanmadı. Bunun sonucunda da bu muhteşem anıt, büyüleyici atmosferiyle hala her yıl binlerce insanı kendine çekiyor.
Yapı neolitik dönemde inşa edildiğinden ve o döneme ait yazılı herhangi bir kayıt olmadığından Stonehenge hakkında bilinenler taşların kendilerinden ve üzerinde bulundukları topraklardan öğrenildi. Binlerce yıl önce inşa edilen Stonehenge anıtının kim tarafından yapıldığı tam olarak bilinmese de dini amaçlar için kullanıldığı düşünüldü. Ancak yeni bir çalışma başka bir fikir daha ortaya koyuyor. Yaklaşık 5.000 yıl önce yapılan Stonehenge eski bir güneş takvimi de olabilir.
Ama bu yeni bir fikir değil ki demiş iseniz haklısınız. Gerçekten de araştırmacılar taşların diziliş biçiminin bir takvim ile bağlantısı olacağını düşünüyorlar ancak bunun nasıl olduğunu bir türlü açıklayamıyorlardı. Ardından COVID-19 salgını geldi ve bir Stonehenge uzmanı olan Timothy Darvill’in güneşin parladığı ve turistlerin az olduğu o zamanlarda bölgeyi ziyaret etme şansı yakaladı.
Ayrıca salgın esnasında olası bir takvim tasarımını düşünmek için oldukça uzun zamanı vardı. Sonunda aradığı cevapları elde edecekti. Bu yılın başlarında yayınlanan bulguları, Stonehenge’in yalnızca eski bir güneş takvimi olduğunu değil, aynı zamanda nasıl çalıştığını ve neden önemli olduğunu da ortaya koyuyor.
Stonehenge Hakkında Neler Biliyoruz?
Aslında son yıllarda, bölge hakkında oldukça çok yeni bilgi edindik. Öncelikle, Stonehenge’in farklı yıllar içinde geliştirildiğini, yapımına kabaca 5.000 yıl önce başlandığını ve inşanın son aşamasının MÖ 1500 civarında gerçekleştiğini artık biliyoruz. Araştırmacılar, Stonehenge’in yakınında bulunan Blick Mead arkeolojik alanını yaklaşık 15 yıldır kazıyorlar. Bu kazılar sonucunda yaklaşık 100.000 taş aletin yanı sıra binlerce yıl öncesine ait kemikler ortaya çıkarıldı. Analizler sonucunda tarih öncesi avcı-toplayıcıların, Stonehenge’i inşa eden çiftçiler taşınana kadar bölgeyi sürekli olarak kullandıkları anlaşıldı.
Stonehenge Güneş Takvimi Nasıl Çalışıyor?
Son araştırmaya göre, 30 dik sarsen taşından oluşan bir halka bir zamanlar ayın her gününü temsil eden bir daire içinde duruyordu (her yıl toplam 360 gün). Bazıları şimdi kayıp olsa da, kazılar bir zamanlar tek tip boyut ve şekilde olduklarını gösteriyor.
Stonehenge inşa edildiğinde bir ay üç haftadan ve bu haftaların her biri 10 günden oluşuyordu. Araştırmacılar dairenin içinde, ayın bu üç haftasının her birinin başlangıcını gösteren ayırt edici taşlar olduğunu düşünüyor. Ayrıca, dairenin üst kısmının yaz gündönümünü, alt kısmının ise kış gündönümünü temsil ettiği tahmin ediliyor. Güneşin anıtın içinden parlama şekli, eski insanlara her gün dönümünün zamanlamasını ve hasat festivalinin uğurlu günlerinin ne zaman kutlanacağını anlatıyordu.
Eski İnsanlar Bir Takvime Neden İhtiyaç Duymuştu?
Bölgedeki taşların diziliş biçiminin zamanı belirleme ile ilgili olması ve bunun nasıl çalıştığını anlamamız aslında araştırmacıların aklına başka bir soru daha getiriyor. O dönemde yaşayan insanlar bir takvime neden ihtiyaç duymuştu?
Bazı araştırmacılar, mahsulün ne zaman ekileceğini ve hasat edileceğini bilmek için bunun gibi takvimlerin gerekli olduğunu öne sürseler de son araştırmacı bu fikre katılmıyor. Ona göre her çiftçi ne zaman ürün ekeceğini ve toplayacağını bilir. Bölgenin bu şekilde yani takvime uygun biçimde, yapılma nedeni daha ziyade Hasat festivalinin ne zaman olduğunu bilmek ile ilgilidir. Kutsal mekanlarda her zaman saatler bulunur. Bunun sonucunda da insanlar ne zaman ibadet edeceklerini bileceklerdir. Aynı şey bu bölge için de geçerlidir.
Sonuç olarak anladığımız şu. Bölge ilk günlerinde muhtemelen bir takvim değil, daha çok bir mezar yeri idi. Ancak zamanla, muhtemelen hasat festivalinin her yıl aynı zamanda kutlamak için bir takvim biçiminde tasarlandı. Eski halklar, o zamanlarda güneşe taptıkları için de burayı bir takvim biçiminde oluşturdular.
Göz atmak isterseniz
- Ürdün’de Bulunan Ölü Deniz Neden Ölü Olarak Bilinir?
- Aynoroz Tepesi: Kadınlara Yaklaşmanın Bile Yasak Olduğu Bir Yer
- Mısır Piramitleri Kim İnşa Etti? Cevap Köleler Değil!
- Bir Ütopya: Savaşmadan Gelişen İndus Vadisi Uygarlığı
- Maya Uygarlığı Neden Çöktü? Yoksa Hiç Çökmedi mi?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
What Was Stonehenge Like Before It Was Built?; Yayınlanma tarihi: 23 haziran 2022; Bağlantı: https://www.discovermagazine.com/
Stonehenge May Be an Ancient Solar Calendar; yayınlanma tarihi: 14 temmuz 2022; Bağlantı: https://www.discovermagazine.com/
YolveMacera
