Mary Kingsley: Sömürgecilik ve Timsahlarla Mücadele Eden Viktorya Dönemi Bir Gezgin

Büyük maceralar genellikle sıradışı bireylerin cesaret ve kararlılıkla dolu hayat hikayelerinden doğar. Mary Kingsley, 19. yüzyılın sonlarında yaşamış olan bir kaşif ve yazar olarak, Afrika kıtasındaki keşiflerinin ardında bıraktığı etkileyici hikayesiyle dikkat çeker.

Mary Kingsley
1893 yılında, o zamanlar genellikle kadınların giremediği erkek egemen coğrafya ve bilim dünyasına adım atan Mary Kingsley, Batı Afrika’nın derinliklerine yönelen bir keşif yolculuğuna çıktı. O dönemde, özellikle kadınlar için bu tür bir macera oldukça nadir görülen bir durumdu.

Mary Kingsley, Afrika’daki maceralarını “Travels in West Africa” adlı eserinde anlattı. Bu kitap, hem coğrafyacılara hem de genel okuyuculara Batı Afrika’nın bilinmeyen yönleri hakkında değerli bir bakış sunar. Onun cesareti ve bilgi arayışı, o dönemdeki kadınların toplumdaki yerini sorgulayan bir örnek olarak dikkat çeker.

afrikada-bir-gezgin-mary-kingsley
Mary Kingsley’in “Travels in West Africa” adlı kitabı, 19. yüzyılın sonlarında, özellikle Batı Afrika’da gerçekleştirdiği keşif yolculuğunu ve bu bölgelerin kültürlerini detaylı bir şekilde anlatmaktadır. Kitap, yazarın kendi deneyimlerini ve gözlemlerini içerir ve aynı zamanda o dönemdeki Batı Afrika’nın coğrafi, etnografik ve doğal özellikleri hakkında önemli bilgiler sunar.

Mary Kingsley Kimdir?

Mary Kingsley 1862’de Londra’da doğdu. Babası sık seyahatler yapan bir yazardı. Bu nedenle Mary babasının yolladığı, onun dünyanın farklı yerlerindeki maceralarını anlatan mektuplarla büyüdü. Evde, Mary’nin annesi genellikle yetmeyen bir bütçe ile onu ve dört erkek kardeşini güçlükle idare ediyordu. Zamanla genç Mary evle ilgili günden güne artan sorumluluklar üstlendi. Boş zamanlarını ise  babasının kütüphanesinde, coğrafya, doğa tarihi ve bilim kitapları arasında geçiriyordu.

16 yaşındayken Mary, yalnız yaşayamayacak kadar hasta olan anne babasının her ikisinin de bakımını üstlendi ve 4 yıl boyunca onlara baktı. Yaşamının yolunu kendisinin çizdiği geri kalan yıllarında da, erkek kardeşine bakacaktı. Kardeşi Cambridge’deki üniversiteye gönderilmiş olmasına rağmen Kingsley hiç okula gitmedi. Aslında 26 yaşına kadar İngiltere’den ayrılmadı ve daha sonra sadece kısa bir Paris gezisi için ayrılacaktı.

Mary Kingsley
Kingsley cesareti ve kahramanlıklarıyla İngiltere kamuoyunda öne çıkan bir kadın olsa da, bir feminist olarak tanımlanmayı kabul etmiyordu. Kadınektüel ve fiziksel olarak erkeklerle eşit olmadığını düşünmesi, tüm o yolculuklarda ayağında etekle, bir erkeğin yapabileceği her şeyi hatta fazlasını yapmış olan bu kadın için aslında bir ironiydi.

Anne ve babası kısa süre sonra vefat edince bağımsızlığa kavuştu ve babasının yarım kalan antropolojik çalışmasını tamamlamaya karar verdi. Babası George Kingsley Amerika, Çin ve Hindistan’daki halkları incelemişti. Ancak Afrika, kimsenin hakkında hiçbir şey bilmediği bir yerdi ve kendisinin bu alanda çalışma yapmaya zamanı elvermemişti. Bu nedenle onun bıraktığı yerden bayrağı kızı devralacaktı.

Mary Kingsley’in Afrika Yolculukları Nasıl Başladı?

Sonunda 1893 Ağustos’unda, dünyayı görme özlemiyle 30 yaşındayken Batı Afrika’ya tek başına bir yolculuğa çıktı. Bu o dönemde bir kadın için cesaret, kararlılık ve özgüven gerektiren olağanüstü bir şeydi. Yolculuğunun ilk amacı bilimseldi, British Museum’u onların koleksiyonu için balık numuneleri toplamak üzere kendisine izin vermesi için ikna etmişti. İlk olarak Sierra Leone ve Liberya’yı ziyaret etti. Bu, onun daha sonraki, daha derinlemesine keşiflerine bir hazırlık niteliği taşıdı.

832f81818311b02b95 w. africa map
Ekvator Batı Afrika’sı, Kingsley’e İngiliz doktorlar tarafından “dünyadaki en ölümcül nokta” olarak tanımlandı. Harita, Kingsley’in 1897 tarihli ikinci kitabı 
Batı Afrika Çalışmaları‘dan alınmıştır

Yolculukları esnasında, Afrikalılarla dostça ilişkiler kurdu, onlarla seyahat etti, nehirlerde ve bataklıklarda kendi kanosuyla kürek çekti. Üstelik tüm bunları her zaman giydiği uzun etekler ile yaptı. Kıtaya yaptığı iki uzun gezi boyunca günümüz Gana, Sierra Leone, Angola ve Gabon’un bazı kısımlarını gezerken, bu arada British Museum’daki bir zoolog için balık ve böcek örnekleri topladı. Onun Ekvator Afrika’sını boydan boya kapsayan gezileri daha önce başka bir Avrupa’lı tarafından yapılmamıştı. Kendisi aynı zamanda Mungo Mah Lobeh adlı bir dağa tırmanan ikinci Avrupa’lı oldu.

832f81818311b02b95 kingley fish
Kingsley tarafından keşfedilen ve adını Kingsley’den alan balık türleri.

Mary Kingsley’in Afrika’ya yaptığı keşifler ve yazdığı eserler, sömürgecilik döneminin ve Avrupalıların Afrika’ya olan etkileşiminin önemli bir belgesi olarak kabul edilir. Ancak bu esnada hatırlatılması gereken bir şey daha var. Mary Kingsley sömürgeciliğin kendisine değil, onun ele alınma şekline karşı çıkıyordu. Kingsley hâlâ Avrupalıları iki halk arasında daha gelişmiş olarak görüyordu ancak Afrika’nın yabancıların inançlarına göre reforme edilmesi gerektiğine inanmıyordu.

Mary hiç evlenmedi ve hem bisikletleri hem de kadınların oy hakkını onaylamadı. Günümüzde pek çok kişi Kingsley’in feminizmi reddetmesini bir kendini koruma taktiği olarak görüyor. Sonucunda o dönemin koşullarında “Feminist” etiketi onun çalışmalarının akademik çevrelerde ve coğrafi topluluklarda itibarını zedeleyecek ve itibarsızlaştıracaktı.

1900’de Boer Savaşı sırasında Güney Afrika’ya gitti ve Güney Afrikalı savaş esirlerine baktı. Ancak bu esnada tifoya yakalandı ve aynı yıl 37 yaşında öldü. Kendi isteği üzerine denizde yalnızlığa gömüldü. Bugün Kingsley, ilginç görüşleri ve kendi adını taşıyan balıklarla büyük ölçüde hatırlanıyor. 

Yazının devamında ayrıca göz atmak isterseniz: Amelia Earhart: Pasifik’te Kaybolan Havacılığın Öncü Kadını


Kaynaklar ve ileri okumalar

YolveMacera

Sibel Çağlar

Merhaba. Matematik öğretmeni olarak sürdürdüğüm hayatıma ilerleyen süreçte doğa sporlarını ve içerik üreticiliğini eklemeyi tercih ettim. Bilim, tarih ve coğrafya ilgi alanlarımın başında geliyor. Severek üretiyorum ve ürettiklerimi yayınlıyorum. Yolculuğumda bana eşlik ettiğiniz için teşekkürler.

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu