Märket adası, İsveç ve Finlandiya arasında, Bothnia Körfezi’ni Baltık Denizi’ne bağlayan geçitte yer alan küçük bir kaya parçasıdır. Ada, 11 km genişliğinde ve 27 km uzunluğundaki Understen-Märket geçidinin ortasında yer almaktadır. Muhtemelen navigasyon için faydalı görüldüğü için de İsveççe’de işaret anlamına gelen Märket adını almıştır.
Ada, Frederikshavn Antlaşması’ndan bu yana iki ülke arasında bölünmüştür ve tesadüfen sınır çizgisi bu adadan geçer. Antlaşmanın yapıldığı zamanlarda bu iki ülke İsveç ve o sırada Finlandiya’yı yöneten Rus İmparatorluğu idi. Ancak Finlandiya’nın bağımsızlığını kazanmasının ardından bu ada İsveç Finlandiya sınırını barındırır.
Adayı bir seyir yardımcısı olarak daha kullanışlı hale getirmek için Ruslar, 1885 yılında adaya bir de deniz feneri inşa etmişlerdi. Ancak bu deniz feneri yanlışlıkla adanın İsveç de kalan tarafına yapılacaktı. Aslında bu durum da işlerde karıştıracaktı.
İsveç Finlandiya Sınırı Neden Garip Bir Görünüme Sahip?
Fiili sınır ihlali, Finlandiya’nın 1917’deki bağımsızlığından sonra da devam etti ve ancak 1981’de çözüldü. Çözüm oldukça yaratıcıydı. Normal koşullarda deniz feneri üzerindeki hakları İsveç’e devretmek veya onu fiziksel olarak Finlandiya tarafına taşımak yapılabilirdi. Ancak alınan karar sonucunda İsveç Finlandiya sınırı değişecekti.
Yeni sınır çizilmeden önce iki koşulda anlaşıldı. İlk olarak mevcut balıkçılık haklarını korumak için deniz sınırı değişmeyecekti. Ayrıca her ülke adadan benzer büyüklükte bir paya sahip olmalıydı. Sonuçta hesap kitap yapıldı ve bir karara varıldı. Bu karar sonucunda da adayı bıçak gibi ikiye bölen sınır çizgisi, ‘Z’ şekline dönüştü.
Bu sayede de toprak büyüklüğünde değişiklik olmadan iki ülke sınır anlaşmazlığı sorununu çözmeyi başarmış oldu. Bu planlamanın sonucunda da Finlandiya’ya ait deniz feneri, Finlandiya sınırlarının içinde yer almaya başladı.
İsveç Finlandiya arasındaki bu sınır çizgisi aslına bakarsanız her zaman değişebilir. Sonuçta bu sınır küçük bir adanın üzerinde yer almaktadır. Ve doğa koşulları adanın ölçülerini etkilemektedir. Bu nedenle de her 25 yılda bir, iki uluslu bir komisyon adayı incelerek, herhangi bir sınır değişikliğine ihtiyaç olup olmadığını kontrol ediyor.
Dünya üzerinde binlerce yıldır bir karış toprak için kan gövdeyi götürüyor. Oysa ilginç bir biçimde, yaşadığımız dünyada hiçbir ülkeye ait olmayan bazı topraklar da var. Bu topraklar Latince Terra Nullius olarak biliniyor. Yazının devamında bu topraklar hakkında da bilgi edinmek isteyebilirsiniz. Terra Nullius: Dünya Üzerinde Sahipsiz Olan Topraklar
Kaynaklar ve ileri okumalar
- The Unusual Border of Märket Island. Yayınlanma tarihi: 12 Ekim 2015; Bağlantı: https://www.amusingplanet.com
- One Island, Two Countries. Yayınlanma tarihi: 24 Nisan 2012; Bağlantı: https://archive.nytimes.com/
YolveMacera
