Amelia Earhart, Amerikalı bir havacı, yazar ve kadın hakları aktivistiydi. Atlantik üzerinden tek başına uçan ilk kadındı. 1937’de dünyayı dolaşma girişimi sırasında ortadan kaybolması, dünya çapında insanların ilgisini çekmeye devam eden bir gizemdir.
Amelia Earhart 1897’de Amerika’nın Kansas eyaletinde dünyaya gelse de çocukluğunun çoğunu anneannesi ve dedesinin yanında, doğayla içiçe büyüyerek geçirdi. Eğitim sürecinin ardından, Kanada’da yaşayan ablasının yanına gitti. Savaş zamanlarında gönüllü hemşirelik yapmaya başladı.
Aralık 1920’de Earhart, Long Beach, Kaliforniya’da bir hava gösterisine katıldı, kısa bir uçak yolculuğuna çıktı ve bu 10 dakikalık uçuş onun hayatını değiştirdi. Uçuş derslerine başladıktan sadece altı ay sonra, The Canary adını verdiği parlak sarı ikinci el çift kanatlı ilk uçağını satın aldı. Kısa süre sonra Ekim 1922’de kadın pilotlar için dünya irtifa rekorunu (4300 metre) elde etti.
1923’de ise Uluslararası Havacılık Federasyonu’nun pilotluk lisansı verdiği 16. kadın oldu. Ancak elindeki para sınırlıydı. Her şeye ara verip, hatta çok sevdiği uçağını da satıp, bir süre ailesine yardım etmek için Boston’a gitti. Burada önce öğretmen, sonra sosyal görevli olarak çalışmaya başladı. 1927’ye kadar hiç uçamadı. Bir yandan ailesine bakıyor, bir yandan da uçmayı ve havacılığı özendirmesini hedeflediği yazılar yazıyordu.
Amelia Earhart Leydi Lindy Olarak da Tanınır
Nisan 1928’de Earhart, Atlantik’i geçen ilk kadın olmak isteyip istemediğini soran beklenmedik bir telefon aldı. Earhart teklifi hemen kabul etti. Yardımcı pilot olarak listelendi, ancak sonuçta uçmasına izin verilmedi. Yapılan görüşmeler ve zamanın havacılık camiasının ortak fikriyle bir kadının tek başına yapamayacağına inanılan bu uçuşa, Amelia yolcu olarak katılmak için seçildi.
Yine de, Earhart havacılıkta ünlü oldu. Basın ona “Leydi Lindy” adını verdi. Uçuşun organizatörlerinden George Putnam bu ünü kullanmaya karar verdi. Amelia Amerika’nın çeşitli yerlerinde konuşmalar yapmaya başladı.
Yüzü, kadın kıyafetleri, bavul, Lucky Strike sigarası ve spor kıyafetleri gibi çeşitli ürünlerde kullanılmaya başlandı. Amelia da yaratılan bu markayı yine kadınları havacılığa yönlendirmek için kullandı. Cosmopolitan dergisinden gelen editörlük işini daha çok kişiye ulaşmak adına kabul etti.Transcontinental Air Transport ticari uçuşlarının en büyük destekçilerinden oldu. Daha sonra National Airways firmasının başkan yardımcılığını üstlendi.
Bu süreçte Amelia Ninety-Nines (Doksan Dokuzlar) adlı bir örgülün kuruluşunda yer aldı. Bu örgütün amacını, kadınların havacılıktaki payını arttırmak ve kadın havacılara destek olmak olarak belirlediler. Amelia, cesaret, zekâ ve kendine güvenin simgesi olmak için çabalıyordu. Yaptıklarının toplum üzerinde bırakacağı etkinin, kadınlar üzerindeki olumsuz klişelerin yıkılması ve kadınların daha fazla alanda yer bulmasına yol açmasını umuyordu.
Atlantik Okyanusu üzerinde tek başına
Putnam ile 1931’de evlendiğinde, Atlantik Okyanusu üzerinde uçuş için bir plan yapmaya başlamıştı. 20 Mayıs 1932 günü bu uçuş gerçekleşti sonunda. Zorlu hava şartlarına rağmen uçuşu 15 saatte tamamlayan Amelia artık Atlantik Okyanusunu uçakla tek başına geçen ilk kadındı.
Bu üstün başarısından dolayı National Geographic Society tarafından bronz madalya ile ödüllendirildi. Ayrıca, Birleşik Devletler Kongresi tarafından kendisine Üstün Uçuş Madalyası ödülü verildi. Kongresi tarafından kendisine Üstün Uçuş Madalyası ödülü verildi. Earhart, 1933 yılında yayımlanan “The Fun of It” adlı edebi eserinde yolculuğunu ayrıntılı bir şekilde anlatmıştır.
Amelia Earhart’ın son uçuşu
Amelia Earhart 1937 yılında dünyanın çevresini havadan dolaşan ilk kadın olmayı hedefledi. Keşif gezisi yaklaşık 46700 kilometrelik bir mesafeyi kapsıyordu ve yolculuk boyunca birden fazla yakıt ikmali durağını gerektiriyordu. O dönemdeki hava koşulları ve uçakların teknolojik ve mekanik sınırlamaları göz önüne alındığında, böyle bir uçuşu gerçekleştirme çabası önemli bir risk oluşturuyordu.
Orijinal plana göre Kaliforniya’dan Hawaii’ye gidilecekti. Oradan Pasifik üzerinden Avustralya’ya geçilip Afrika’ya Hindistan üzerinden uçulacaktı. Daha sonra Afrika geçilip, önce Florida’ya oradan da Kaliforniya’ya geri dönülecekti.
17 Mart 1937’de ekip Kaliforniya’dan Hawaii’ye doğru yol almaya başladı. Birkaç zorlukla karşılaşılsa da Hawaii’ye ulaşıldı. Ancak kalkış esnasında yaşanan bir kaza sonucunda uçak hasar aldı ve Kaliforniya’ya dönülmek zorunda kalındı.
2. denemede Amelia önce Afrika, oradan Hint Okyanusu üzerinden Papua Yeni Gine’ye ulaştı. Yolculuğun 35.400 km’lik bölümü bitmiş, 11.200 km’lik Pasifik uçuşu kalmıştı. Uçuş başlar başlamaz ekip olumsuzluklarla baş etmeye başladı. Yolu tespit etmeyi zorlaştıran bulutlar baş göstermişti. Bunlar yetmezmiş gibi daha sonra anlaşılacağı üzere ekip hatalı haritalar kullanıyordu. Ekibin iletişimde olduğu Howland Adasında kullanılan saat ile uçağın saati arasında daha önceden fark edilmeyen 30 dakika fark vardı.
Tüm bu olumsuzluklar çözümü olmayan problemlere yol açtı. 3 Temmuz 1937 sabahı 7:20’de Amelia pozisyon bildirisi yaptı. Ancak kullanılan saatlerin farklı olması sonucu Howland Adası’nda mesaj 7:42’de alındı. Mesajda Amelia “Üzerinizde olmalıyız, ama sizi göremiyoruz. Yakıt azalmaya başladı. Telsizle de size ulaşamadık” diyordu.
Bunun sonucunda Howland’da bulunan Amerikan ekibi derhal büyük çaplı bir arama başlattı. Yaklaşık 402000 km. karelik okyanusu kapsayan ve yaklaşık 4 milyon dolar harcanan kapsamlı hava ve deniz aramalarının ardından, Earhart ve Noonan’ın yerini tespit etme çabaları nihai olarak sonuçlandı. 20 Haziran 1938’de Fred Noonan’ın öldüğü açıklandı. 5 Ocak 1939’da Amelia Earhart’ın resmen öldüğü ilan edildi.
Ölümünün Ardından Gardner Adası’nda Kalıntılar Bulundu
İkilinin ölümünün ardından bir sürü teori üretildi. İkilinin uçağının Kiribati Cumhuriyeti’nde yer alan ve Nikumaroro olarak da bilinen Gardner Adası ve çevresinde olduğu düşünülüyordu. Kayboluşlarıyla ilgili en güçlü teori, Earhart ve Noonan’ın Gardner Adası’na zorunlu iniş yaptıkları ve bir süre hayatta kaldıkları biçimindeydi.
Konu ile ilgili bir gelişme 27 Ocak 2024 tarihinde geldi. Bir grup su altı arkeologu ve deniz robot bilimi uzmanı, kapsamlı bir derin su araştırmasının ardından, bir sonar görüntüsünü ortaya çıkardı. Nesnenin şekli, boyutu ve konumu Earhart’ın uçağınınkilerle eşleşiyor gibi görünüyor. Şu anda kesinlik kazanmasa da Amelia Earhart ile dosya artık kapanabilir.
Bir başka öncü kadını daha tanımak isterseniz: 72 Günde Dünyayı Turlayan Nellie Bly İle Tanışın
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Amelia Earhart: Biography & Disappearance; Yayınlanma tarihi: 6 Temmuz 2017. Kaynak site: Live Science. Bağlantı: Amelia Earhart: Biography & Disappearance/
- Yusuf Can Semerci; Atlantik Okyanusu’nu Tek Başına Geçen İlk Kadın”; Bilim ve Gelecek dergisi, Ekim – 2015
- Has Amelia Earhart’s Long-Lost Plane Finally Been Found? Yayınlanma tarihi: 1 Şubat 2024. Kaynak site: Discovery. Bağlantı: Has Amelia Earhart’s Long-Lost Plane Finally Been Found?
YolveMacera
