Victoria Şelaleleri, Dünyanın Yedi Doğa Harikasından biridir ve Afrika’daki Zambezi Nehri üzerindeki en büyük şelaledir. Yağışlı mevsimde dünyanın en büyük şelalesi olmasıyla ünlüdür. Şelalelerin çevresinde yaşayan Afrikalılar buraya “gürleyen duman” anlamına gelen Mosi-oa-Tunya adını verirler. Bu adı almasının nedeni ise suyun uçurumdan aşağı düşerken çıkardığı sestir. Şelalelerin çevresinde her zaman bir su buharı bulutu görülür.
1853 yılında İskoç misyoner ve kaşif Dr. David Livingston Hint Okyanusu kıyılarından başlayıp, Afrika’nın içlerine doğru uzanan devasa bir nehirde yelken açmıştı. Amacı, bu bölgede yaşayan insanlara Hıristiyanlığı yaymak olsa da içgüdüsel olarak hep daha ötesini merak ediyordu. Sonuçta kendisi Kalahari’de en uzak noktaya ulaşan ilk Avrupalı oldu. Nigami Gölü’nü de ilk keşfeden oydu. Ardından medeniyeti Afrika’nın içlerine kadar taşıyabilmek için bir yol aramaya başladı. Bunun için Zambezi Nehri ya da onun deyimiyle Tanrı’nın Nehri biçilmiş kaftandı. Sonrasında keşfinin ihtişamı karşısında dili tutulan Livingston’un, İngiltere kraliçesi Victoria’nın adını verdiği şelale, bugün artık çevresindeki seyir patikaları ile dünyanın en çok ziyaret edilen doğa harikalarından birisi.
Victoria Şelaleleri Hakkında İlginç Bilgiler
- Zambezi Nehri üzerindeki Victoria Şelalesi, Afrika kıtasında Zambiya ve Zimbabve ülkeleri arasındaki sınırda yer almaktadır.
- Kaynağını Orta Afrika Platosu’ndan alan Zambezi, her yandan kollarla beslenerek, 3500 km akarak Hint Okyanusu’na dökülür. Genişliği yer yer 1 km. ye ulaşan bu nehir, çoğunlukla durgun bir görünüme sahip olsa da, şelalere yaklaşan yerlerde işler değişir. Zambezi nehrinin ağzı 1.7 kilometre genişleyerek 107 metre derinliğinde Zambezi boğazına dökülür ve böylece Victoria şelaleleri oluşuyor.
- Victoria Şelaleleri’ndeki uçurumdan her dakika 550 milyon litre su 93 metreden aşağı düşer. Şelalenin tabanındaki su derinliği ise 70 metre kadardır.
- 1989 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine eklenen, Şelaleler 1983’ten beri Zambezi Ulusal Parkı ve Ocak 2013’ten beri Victoria Şelaleleri Ulusal Parkı tarafından korunmaktadır.
- Victoria şelalesini en geniş açıdan ve dökülen en fazla su hacmini Zimbabve’de görebilirsiniz. Zambia’da ise Afrika’nın dördüncü büyük nehri Zambezi’de gemi turu yapıp Victoria şelalesinin daha sakin yüzüne tanık olmak mümkün.
- Turistler Victoria Şelalelerini Mayıs-Ekim ayları arasındaki kurak mevsimde ziyaret edebilirler.
- Filler, nehir kıyısında ve şelalenin yukarısındaki nehrin ortasındaki adalarda yetişen otlar ve meyvelerle beslenmek için şelaleleri sık ziyaret eder. Ayrıca civarda aslan, çita gibi vahşi hayvanlarda bulunur.
- İnsanlar en az 2 milyon yıldır Victoria Şelaleleri çevresinde yaşıyor. Bugün Victoria Şelaleleri çevresinde yaşayan yerli Afrikalılar Bantu dilini konuşuyor. Ayrıca Portekizce ve İngilizce de bir çoğu biliyor.
Victoria Şelaleleri İle İlgili Endişe Veren Durum
Dökülen suyun genişliği ve hacmi insanı şaşırtırken, bir de gökyüzünde asılı duran ve hiç kaybolmayan gökkuşağını görünce buranın Dr. Livingston’un dediği gibi, melekleri bile kıskandıracak güzellikte olduğunu düşünülmesi doğal elbette. Ancak endişelenmemiz gereken bir şey var. Zambezi nehrinin debisi 1995 yılından bu yana giderek düşüyor. Bölgede iklim değişikliğinin sonucu olarak muson sezonu erteleniyor ve yağmur suyu daha yoğun ve konsantre yağışlarla yeryüzüne iniyor. Bu da suyun depolanmasını zorlaştırıyor. Devamında yaşanan yağış alamayn sezonun uzaması ise kuraklığı beraberinde getiriyor. Su kaynakları, sağlık, gıda güvenliği, biyoçeşitlilik, kuraklık ve sel riskleri gibi konularda endişeler yoğunlaşıyor. Sözün özü, Afrika kıtası iklim değişikliği tehlikesiyle mücadelede en kritik yerler arasında yer alıyor. Bu Victoria Şelalelerinin sonu anlamına gelebilir…
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Victoria Falls Facts; Bağlantı: https://www.softschools.com
- Extreme weather threatens one of Earth’s most awe-inspiring waterfalls; Bağlantı: https://www.nationalgeographic.com/
YolveMacera
