Ağaçlar konuşuyor, bilgi alışverişi yapıyor, hatta birbirlerine savaş açıyorlar. Nasıl mı? ‘Wood Wide Web’ adı verilen bir mantar ağını kullanarak…
Bir ormandaki ağaçlar yalnız gibi görünebilir, ancak yeraltına iplik benzeri mantar şeritlerinden oluşan karmaşık bir ağ ile bağlıdırlar. Topraktaki bu bağlantılar aracılığıyla ağaçlar yiyecek, su ve hatta düşman saldırısı uyarıları gibi bilgileri paylaşır. Sistem, tonlarca veriyi işleyen ve bir tesisten diğerine aktaran bir tür devasa bilgi işlem merkezi gibi çalışır. Bu yüzden de bu yapıya Wood Wide Web lakabı takılmıştır.
Ağaçların kaynakları paylaştığı ve birbirleriyle potansiyel olarak mantarlar aracılığıyla iletişim kurduğu fikri fantastik bir fikir gibi gelecektir. Gerçekten de bu durumun 1990’ların ortalarındaki ilk keşfi şaşırtıcı bir keşifti.
Yaklaşık otuz yıl sonra, araştırmacılar kanıtları incelediler ve toprak mantarlarının önemli olduğunu, ancak Wood Wide Web hakkında ileri sürülen bazı iddiaların kanıtsız olduğunu buldular. Bu nedenle güncellenen bilgiler eşliğinde sistemin nasıl çalıştığına göz atalım.
Wood Wide Web Ne İşe Yarıyor?
Neredeyse tüm bitkiler, köklerinde yaşayan ve mikoriza olarak bilinen mantarlarla ortaklıklar kurarlar. Bu mantarlardan bazıları toprağın yüzeyinde filizlenir, ancak yüzeyde gördüğümüz bu mantar gerçekte olanın çok küçük bir parçasıdır. Mantarların çoğu tamamen yeraltında yaşar ve toprağı keşfetmek için bitkilerin köklerinden çıkan iplik benzeri şeritler halinde bulunur.
Bu mantarların köklerinde yaşamasına izin vererek bitkiler topraktan gerekli besinleri alır. Ağaç, fotosentez sayesinde elde ettiği karbonu, fotosentez yapamayan mantara; mantar ise ağacın gereksinim duyduğu besinleri ve suyu ağacın köklerine iletir. Bunun sonucunda da her iki tarafın da gereksinim duyduğu öğelere ulaştığı bir işbirliği sağlanmış olur.
Ayrıca bu sistem ağacın, kendisinden metrelerce uzaktaki başka ağaçlarla bağlantı kurmasını sağlar. Tıpkı bir otoyol gibi uzanan bu ağ sistemi, hem maddeleri hem de iletişim sinyallerini ulaştırmayı mümkün kılar.
1997’de bilim insanları, tüm yaşam için birincil enerji kaynağı olan karbonun, mikorizal bir ağ üzerinden ağaçlar arasında aktarılabildiğini göstermişti. Bu bulgu, mantarların ağaçların iletişim kurmasına ve kaynakları paylaşmasına yardımcı olduğu yönünde spekülasyonlara yol açtı.
Bu, hakim evrimsel dogmaya meydan okuyan bir kavramdı. Çünkü doğada temelde işbirliği değil rekabet hakimdir. Bitkilerin mantar ağlarını kullanarak besinlerini paylaştıklarına dair yaygın inanışa rağmen, kanıtlar hala yetersiz.
Laboratuar ve saha deneylerinde, bitkiler arasında aktarılan karbon ve diğer kaynakların miktarı genellikle küçüktür ve çoğunlukla mantar köklerinde kalır. Bu nedenle mikorizal ağların bitki toplulukları aracılığıyla kaynak ve bilgi aktarımındaki rolünü anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
Ancak mantarlar aracılığıyla bitkiler arasındaki iletişim ve kaynak paylaşımına dair bazı destekleyici kanıtlar da vardır. Mantarların, en azından bazı bitki türleri arasında savunma sinyallerini iletmek için kanal görevi gördüğü gösterilmiştir. Ancak kesin bir ortak ağın olduğuna dair kanıt yoktur.
Sonuç olarak World Wide Web fikri gerçekten de biraz abartılı olabilir. Ancak bu fikir bilim insanlarının mikorizal mantarların ekosistemlerdeki önemini anlamasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca göz atmak isterseniz: Ölü Ağaçlar Sanılandan Çok Daha Fazla Şeye Yarar
Kaynaklar ve ileri okumalar için:
- Beiler, Kevin & Durall, Daniel & Simard, Suzanne & Maxwell, Sheri & Kretzer, Annette. (2009). Architecture of the wood-wide web: Rhizopogon spp. genets link multiple Douglas-fir cohorts. The New phytologist. 185. 543-53. 10.1111/j.1469-8137.2009.03069.x.
- Wood wide web: Trees’ social networks are mapped; Yayınlanma tarihi: 15 Mayıs 2019; Bağlantı.https://www.bbc.com/
- Simard, S., Perry, D., Jones, M. et al. Net transfer of carbon between ectomycorrhizal tree species in the field. Nature 388, 579–582 (1997). https://doi.org/10.1038/41557
- Klein T, Siegwolf RT, Körner C. Belowground carbon trade among tall trees in a temperate forest. Science. 2016 Apr 15;352(6283):342-4. doi: 10.1126/science.aad6188. PMID: 27081070.
- Do trees really stay in touch via a ‘wood-wide web’? Here’s what the evidence says. Yayınlanma tarihi: 13 Şubat 2023. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: Do trees really stay in touch via a ‘wood-wide web’? Here’s what the evidence says
Size Bir Mesajımız Var
YolveMacera ekibi olarak yaklaşık 25 yıldır yollardayız. Gezmenin, kişinin hoşgörüsünü, yaratıcı yanını ve duyarlılığını artıran bir okul olduğunu ve bu okulun yaşı olmadığını; paylaşmanın da gezmek gibi bir tutku olduğunu biliyoruz. Bu nedenle hem etkinlikler düzenliyor, tutkumuzu paylaşmayı amaçlıyor hem de sizlere kaliteli içerikler üretmeye çalışıyoruz. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca siz de bizimle yeni maceralara, mecralara, dostluklara ve paylaşımlara merhaba demek isterseniz bu bağlantıdan topluluğumuza dahil olabilirsiniz.
YolveMacera
