Wood Wide Web Nedir? Ağaçlar Mantarlar Sayesinde mi İletişim Kurar?

Ağaçlar konuşuyor, bilgi alışverişi yapıyor, hatta birbirlerine savaş açıyorlar. Nasıl mı? ‘Wood Wide Web’ adı verilen bir mantar ağını kullanarak…

ağaçlar, sosyal ağ
Yerin altında; ağaçları birbirine bağlayan, iletişim kurmalarını ve ormanın tek bir organizma gibi davranmasını sağlayan sonsuz biyolojik patikaların olduğu bambaşka bir dünya var. Ormanlar da insan aileleri gibi.

Bir ormandaki ağaçlar yalnız gibi görünebilir, ancak yeraltına iplik benzeri mantar şeritlerinden oluşan karmaşık bir ağ ile bağlıdırlar. Topraktaki bu bağlantılar aracılığıyla ağaçlar yiyecek, su ve hatta düşman saldırısı uyarıları gibi bilgileri paylaşır. Sistem, tonlarca veriyi işleyen ve bir tesisten diğerine aktaran bir tür devasa bilgi işlem merkezi gibi çalışır. Bu yüzden de bu yapıya Wood Wide Web lakabı takılmıştır.

Ağaçların kaynakları paylaştığı ve birbirleriyle potansiyel olarak mantarlar aracılığıyla iletişim kurduğu fikri fantastik bir fikir gibi gelecektir. Gerçekten de bu durumun 1990’ların ortalarındaki ilk keşfi şaşırtıcı bir keşifti. 

Screenshot 7
Mantarların gövdeleri, miselyum olarak bilinen bir yığın ince iplikten oluşur. Araştırmalar, bu ipliklerin farklı bitkilerin köklerini birbirine bağlayan yeraltı internet ağları gibi davrandığını göstermiştir. Ağaçları birbirine bağlayan mantar ailesine de mikoriza denir.

Yaklaşık otuz yıl sonra, araştırmacılar kanıtları incelediler ve toprak mantarlarının önemli olduğunu, ancak Wood Wide Web hakkında ileri sürülen bazı iddiaların kanıtsız olduğunu buldular. Bu nedenle güncellenen bilgiler eşliğinde sistemin nasıl çalıştığına göz atalım.

Wood Wide Web Ne İşe Yarıyor?

Neredeyse tüm bitkiler, köklerinde yaşayan ve mikoriza olarak bilinen mantarlarla ortaklıklar kurarlar. Bu mantarlardan bazıları toprağın yüzeyinde filizlenir, ancak yüzeyde gördüğümüz bu mantar gerçekte olanın çok küçük bir parçasıdır. Mantarların çoğu tamamen yeraltında yaşar ve toprağı keşfetmek için bitkilerin köklerinden çıkan iplik benzeri şeritler halinde bulunur.

world wide web

Bu mantarların köklerinde yaşamasına izin vererek bitkiler topraktan gerekli besinleri alır. Ağaç, fotosentez sayesinde elde ettiği karbonu, fotosentez yapamayan mantara; mantar ise ağacın gereksinim duyduğu besinleri ve suyu ağacın köklerine iletir. Bunun sonucunda da her iki tarafın da gereksinim duyduğu öğelere ulaştığı bir işbirliği sağlanmış olur.

Ayrıca bu sistem ağacın, kendisinden metrelerce uzaktaki başka ağaçlarla bağlantı kurmasını sağlar. Tıpkı bir otoyol gibi uzanan bu ağ sistemi, hem maddeleri hem de iletişim sinyallerini ulaştırmayı mümkün kılar.

ağaçlar
Ağaçlar birbirini destekler ve besler. Yakındaki bir ağaç (aynı türden) hastaysa, hatta ölüyorsa, diğer ağaçlar onu şeker ve besinler aktarır. Benzer şekilde, bir ebeveyn ağacı fidanını yüzyıllarca besler ve sonunda yavrularının yüzlerce yıldır zevk aldıkları aynı ışığa dönüşmesi için yol verir. 

1997’de bilim insanları, tüm yaşam için birincil enerji kaynağı olan karbonun, mikorizal bir ağ üzerinden ağaçlar arasında aktarılabildiğini göstermişti. Bu bulgu, mantarların ağaçların iletişim kurmasına ve kaynakları paylaşmasına yardımcı olduğu yönünde spekülasyonlara yol açtı.  

Bu, hakim evrimsel dogmaya meydan okuyan bir kavramdı. Çünkü doğada temelde işbirliği değil rekabet hakimdir. Bitkilerin mantar ağlarını kullanarak besinlerini paylaştıklarına dair yaygın inanışa rağmen, kanıtlar hala yetersiz.

agaclar
Şehir ağaçları, doğal sosyal gruplarından koparılmıştır ve “vahşi doğada” olduğu gibi gelişmezler. Wood Wide Web çalışmaz.

Laboratuar ve saha deneylerinde, bitkiler arasında aktarılan karbon ve diğer kaynakların miktarı genellikle küçüktür ve çoğunlukla mantar köklerinde kalır. Bu nedenle mikorizal ağların bitki toplulukları aracılığıyla kaynak ve bilgi aktarımındaki rolünü anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Ancak mantarlar aracılığıyla bitkiler arasındaki iletişim ve kaynak paylaşımına dair bazı destekleyici kanıtlar da vardır. Mantarların, en azından bazı bitki türleri arasında savunma sinyallerini iletmek için kanal görevi gördüğü gösterilmiştir. Ancak kesin bir ortak ağın olduğuna dair kanıt yoktur.

Sonuç olarak World Wide Web fikri gerçekten de biraz abartılı olabilir. Ancak bu fikir bilim insanlarının mikorizal mantarların ekosistemlerdeki önemini anlamasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca göz atmak isterseniz: Ölü Ağaçlar Sanılandan Çok Daha Fazla Şeye Yarar


Kaynaklar ve ileri okumalar için:

  • Beiler, Kevin & Durall, Daniel & Simard, Suzanne & Maxwell, Sheri & Kretzer, Annette. (2009). Architecture of the wood-wide web: Rhizopogon spp. genets link multiple Douglas-fir cohorts. The New phytologist. 185. 543-53. 10.1111/j.1469-8137.2009.03069.x.
  • Wood wide web: Trees’ social networks are mapped; Yayınlanma tarihi: 15 Mayıs 2019; Bağlantı.https://www.bbc.com/
  • Simard, S., Perry, D., Jones, M. et al. Net transfer of carbon between ectomycorrhizal tree species in the field. Nature 388, 579–582 (1997). https://doi.org/10.1038/41557
  • Klein T, Siegwolf RT, Körner C. Belowground carbon trade among tall trees in a temperate forest. Science. 2016 Apr 15;352(6283):342-4. doi: 10.1126/science.aad6188. PMID: 27081070.
  • Do trees really stay in touch via a ‘wood-wide web’? Here’s what the evidence says. Yayınlanma tarihi: 13 Şubat 2023. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: Do trees really stay in touch via a ‘wood-wide web’? Here’s what the evidence says

Size Bir Mesajımız Var

YolveMacera ekibi olarak yaklaşık 25 yıldır yollardayız. Gezmenin, kişinin hoşgörüsünü, yaratıcı yanını ve duyarlılığını artıran bir okul olduğunu ve bu okulun yaşı olmadığını; paylaşmanın da gezmek gibi bir tutku olduğunu biliyoruz. Bu nedenle hem etkinlikler düzenliyor, tutkumuzu paylaşmayı amaçlıyor hem de sizlere kaliteli içerikler üretmeye çalışıyoruz. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca siz de bizimle yeni maceralara, mecralara, dostluklara ve paylaşımlara merhaba demek isterseniz bu bağlantıdan topluluğumuza dahil olabilirsiniz.

YolveMacera

Sibel Çağlar

Merhaba. Matematik öğretmeni olarak sürdürdüğüm hayatıma ilerleyen süreçte doğa sporlarını ve içerik üreticiliğini eklemeyi tercih ettim. Bilim, tarih ve coğrafya ilgi alanlarımın başında geliyor. Severek üretiyorum ve ürettiklerimi yayınlıyorum. Yolculuğumda bana eşlik ettiğiniz için teşekkürler.

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu