ÖĞREN

15 Dakikalık Şehir Nedir? Yaşantımızı Nasıl Değiştirir?

Son yıllarda giderek daha fazla insan evden çalışmaya veya evde daha fazla zaman geçirmeye başladı. Bu değişim, alışkanlıklarımızı büyük ölçüde etkiledi ve yaşadığımız şehirlerin karmaşıklığını, ulaşım zorluklarını ve günlük hayatımızdaki engelleri daha fazla fark etmemize neden oldu.

15 dakikalık şehir 2

Evlerimizin yakın çevresinden uzun süre uzaklaşmadığımız günlerin ardından, “Yaşadığımız çevre gerçekten yeteri kadar iyi mi?” sorusu sıkça sorulmaya başlandı. Aslında bu sorunun cevabı çoğu kişi için oldukça açık. Ancak çözüm önerileri arasında dikkat çeken bir model var: 15 Dakikalık Şehirler.

15 Dakikalık Şehir Nedir?

15 Dakikalık Şehir, bir bireyin yürüyerek veya bisikletle 15 dakika içinde temel ihtiyaçlarının tümüne ulaşabileceği bir şehir planlaması modelidir. Yani iş, eğitim, sağlık, alışveriş, eğlence ve yeşil alanlar gibi günlük hayatın temel unsurları herkesin yakınında olmalıdır.

Bu sistem, trafik sıkışıklığını azaltarak, daha sürdürülebilir, erişilebilir ve yaşanabilir şehirler yaratmayı amaçlar. Günlük yaşamın önemli alanlarına ulaşım süresini kısaltarak, hem zaman tasarrufu sağlar hem de çevreye daha az zarar veren bir yaşam modeli sunar.

15 Dakikalık Şehir Nedir?
Günlük ihtiyaçlarımızı karşılayacağımız marketler, sağlık hizmeti alabileceğimiz bir yer, parklar ve okullar gibi modern yaşam için gerekli tüm temel olanakları sadece 15 dakikalık bir yürüme, bisiklet ya da otobüs yolculuğu mesafesinde konumlandırmak, 15 dakikalık şehir kavramının temelinde yatan fikir.

15 Dakikalık Şehir Modeli Nasıl Ortaya Çıktı?

Bu şehircilik modeli, Paris Sorbonne Üniversitesi’nden Profesör Carlos Moreno tarafından geliştirildi. Amacı, insanların uzun yolculuklar yapmadan, yaşadıkları mahallede ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir yaşam düzeni oluşturmak. Bu modelde bir bireyin evine yürüme veya bisiklet mesafesi içinde şunlara erişebilmesi hedefleniyor:

  • Yeşil alanlar ve sosyal mekânlar
  • Yerel sağlık tesisleri
  • İş olanakları ve uzaktan çalışma merkezleri
  • İnternet erişimi (WIFI noktaları)
  • Okullar ve eğitim merkezleri
  • Marketler, kafeler ve günlük alışveriş noktaları

15 Dakikalık Şehir konsepti, yalnızca günlük ihtiyaçlara hızlı erişimi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda gereksiz şehir içi seyahatleri azaltarak toplumsal yaşamı güçlendirmeyi ve çevreye daha duyarlı bir kentsel yapı oluşturmayı hedefler. Bu yaklaşım, şehirlerin daha sağlıklı, erişilebilir ve sürdürülebilir hale gelmesine katkıda bulunur. Bu konsept, dört temel konuda şehir yaşamına olumlu katkı sağlamayı amaçlamaktadır:

Mahalle ölçeğindeki ticari alanların canlı tutulması, yerel ekonomiyi destekleyen önemli unsurlardan biridir. Ana caddelerin ve sokakların daha işlevsel ve çeşitli ticari alanlar sunması, hem küçük işletmeleri güçlendirir hem de mahalle sakinlerinin ihtiyaçlarını karşılamasını kolaylaştırır.

Eşitlik ve kapsayıcılık, cadde ve sokak gibi kamusal alanlarda benimsenmesi gereken temel ilkeler arasındadır. 15 dakikalık şehir modeli, kırılgan grupları (yaşlılar, çocuklar, engelli bireyler) da dikkate alarak sokakta hareketliliği teşvik eder.

Mekânsal hareketliliğin artırılması, bireylerin aktif bir yaşam sürmesini teşvik eder. Yeşil alanlara ve kamusal donatı alanlarına erişimin kolaylaştırılması, insanların yürüyüş yapmasını, bisiklet kullanmasını ve dış mekânda daha fazla vakit geçirmesini sağlar.

Gereksiz yolculuk ihtiyacının azaltılması, özel araç kullanımına olan bağımlılığı düşürerek şehirlerdeki trafik yoğunluğunu ve hava kirliliğini minimize edebilir. Araç trafiğinin azalması, karbon emisyonlarını düşürerek hava kalitesinin iyileşmesine yardımcı olur.

Sonuç: Daha Yaşanabilir Şehirler İçin 15 Dakikalık Model

Alıştığımız şehir yapısında, iş ve yaşam alanları genellikle birbirinden uzak konumlandırılmıştır. Ancak bu model, şehir içinde kısa mesafelerde erişilebilirliği artırmayı hedeflediği için köklü değişiklikler gerektirir.

Bu durum, halihazırda altyapısı oturmuş ve büyük şehirleşme sorunlarıyla mücadele eden kentler için uzun soluklu bir proje anlamına gelir. Yine de dünyada bu sisteme oldukça yaklaşmış şehirler bulunmaktadır. Amsterdam ve Kopenhag, 15 Dakikalık Şehir modeline uygunluğuyla öne çıkan şehirlerden sadece birkaçıdır.

Türkiye’de şehirleşme modeli, bu konseptten henüz uzak olsa da, kent içi ulaşımı daha erişilebilir ve sürdürülebilir hale getirme yönünde bazı adımlar atılabilir. Özellikle büyük şehirlerde, mahalle ölçeğinde ulaşılabilirliği artıracak projeler ve toplu taşımaya daha entegre mahalle planlamaları uygulanabilir.

Sonuç olarak, 15 Dakikalık Şehir konsepti Türkiye için henüz bir ütopya gibi görünse de, dünyada bu yönde önemli adımlar çoktan atıldı. Şehirlerimizin daha yaşanabilir, sürdürülebilir ve insan odaklı hale gelmesi için atılacak her adım, gelecekte daha iyi bir kent yaşamının başlangıcı olacaktır.


Kaynaklar ve ileri okumalar:


Size Bir Mesajımız Var

YolveMacera ekibi olarak yaklaşık 25 yıldır yollardayız. Gezmenin, kişinin hoşgörüsünü, yaratıcı yanını ve duyarlılığını artıran bir okul olduğunu ve bu okulun yaşı olmadığını; paylaşmanın da gezmek gibi bir tutku olduğunu biliyoruz. Bu nedenle hem etkinlikler düzenliyor, tutkumuzu paylaşmayı amaçlıyor hem de sizlere kaliteli içerikler üretmeye çalışıyoruz. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca siz de bizimle yeni maceralara, mecralara, dostluklara ve paylaşımlara merhaba demek isterseniz topluluğumuza dahil olabilirsiniz.

YolveMacera

Sibel Çağlar

Merhaba. Matematik öğretmeni olarak sürdürdüğüm hayatıma ilerleyen süreçte doğa sporlarını ve içerik üreticiliğini eklemeyi tercih ettim. Bilim, tarih ve coğrafya ilgi alanlarımın başında geliyor. Severek üretiyorum ve ürettiklerimi yayınlıyorum. Yolculuğumda bana eşlik ettiğiniz için teşekkürler.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu