Marketten kozmetik ürünlere ve en yeni cihazlara kadar sürekli pek çok ürün satın alıyoruz. Sadece bir kaç dakika içinde bu ürünlerin ambalajı ve ilerleyen süreçte de kendileri atık haline geliyor. Ancak çoğumuz muhtemelen her gün ürettiğimiz bu atıkları pek düşünmüyoruz. Dünya, tüketici odaklı yöntemlerimizden mustarip olmaya devam ederken, yaşam tarzlarımızı yeniden kurgulamalıyız. Belki de sıfır atık üretebileceğimiz daha sürdürülebilir bir yaşam tarzına geçiş yapmalıyız.
Gezegenimiz 7,9 milyardan fazla insanı barındırıyor ve 7,9 milyarımızın tümü toplu olarak her yıl 2 milyar tonun üzerinde kentsel katı atık üretiyoruz. Bunun neye benzediğini merak ediyorsanız, tüm bu atıkların kamyonlara arka arkaya dizildiğini hayal edin. İşte bu hayali çizgi dünyanın etrafında 24 kez dolaşabiliyor. Genel olarak, üretilen dört farklı atık türü var. Kentsel katı atık, tarımsal atık, endüstriyel atık ve tehlikeli atık. Bunlar arasında en yaygın olarak üretilen atık, evler, mağazalar, ofisler, oteller ve diğer kurumlarda üretilen kentsel katı atıklar. Hane halkı düzeyinde üretilen en yaygın katı atıklar da gıda, kağıt, plastik, karton, cam ve ahşap şeklinde.
Ancak bu israfın dağılımı dünya genelinde aynı değil. Yüksek gelirli ülkeler genellikle daha az gıda atığı üretiyor (~% 32), ancak bunların çoğu geri dönüştürülebilir olan kağıt, karton, cam ve metal (~% 51) gibi kuru atıklardan oluşuyor. Öte yandan, gelişmekte olan veya düşük gelirli ülkeler, yaklaşık % 53 gıda atığı ve geri dönüştürülebilen atığın yalnızca % 20’sini üretiyor.
Tüm Bu Çöp Nereye Gidiyor ve Neden Endişelenmeliyiz?
Ne yazık ki çoğu ülke, özellikle düşük gelirli olanlar, uygun atık işleme tesislerinden yoksun durumda. Sonuç olarak, atığın çoğu çöplüklere veya açık alanlara dökülüyor. Küresel olarak, üretilen atığın % 37’si düzenli depolama alanlarına boşaltılırken, % 31’i açık bir şekilde boşaltılıyor. Gelişmekte olan ülkelerde ise, atığın endişe verici % 93’ü açık arazilere dökülüyor.
Sorunlarımız burada bitmiyor aksine buradan sonra kötüleşmeye başlıyor. Atıkların kontrolsüz bir şekilde çevremize atılmasıyla ilgili en büyük sorunlardan biri, havadaki karbon emisyonlarını artırması. Benzer şekilde, okyanusa atılan atıklar, tüm yaşam alanlarını yok etme potansiyeline sahip durumda. Ayrıca uygun olmayan bir şekilde istiflenen atıklar ciddi bir sağlık tehlikesi oluşturma ve hastalıkları yayma potansiyeli de taşıyor. Tüm bunları göz önünde bulundurursak, sıfır atık, atık sorunumuz için bir çözüm olabilir mi?
Sıfır Atık Nedir?
“Sıfır Atık”; israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşum sebeplerinin gözden geçirilerek atık oluşumunun engellenmesi veya minimize edilmesi, atığın oluşması durumunda ise kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanımının sağlanmasını kapsayan atık yönetim felsefesi olarak tanımlanan bir hedeftir. Daha basit bir ifadeyle, sıfır atık, çöpe hiçbir şey göndermemeyi amaçlamaktadır. Ancak gerçekte bunun imkansıza yakın olduğunu hepimiz biliyoruz. Ürünlerin nasıl üretildiği, nasıl sevk edildikleri, bileşenlerin nereden temin edildiği gibi konularda tam kontrole sahip değiliz. Bu nedenle sıfır atık, mümkün olduğunca sıfıra yaklaşmayı hedefler.
Sıfır atık hareketinin temel felsefesi, aşırı ambalajlı ürünleri satın almayı reddedersek, taleplerinin her zaman azalması ve bu da imalatçıları ambalajlama yaklaşımlarını yeniden düşünmeye zorlamasıdır. Tek kullanımlık plastikten yapılmış veya paketlenmiş ürünleri satın almayı (ve satmayı) reddetmek, plastiklerin ve toksinlerin çevremize girmesini doğrudan engeller.
Ayrıca kullandığımız ürünleri bilinçli olarak azaltmak, üretilen atık miktarını da azaltır. Örneğin, her biri farklı yerleri temizleme amacı taşıyan sekiz farklı temizleme sıvısını tek bir genel temizleyiciyle değiştirmek, yedi şişeyi doğrudan ortadan kaldırabilir. Sıfır atık girişiminin önemli bir unsuru da yapabildiğiniz her şeyi geri dönüştürmektir. Bu, bir kazağı atmak yerine bir deliği onarmak veya kıyafet, oyuncak ve kitap takası kadar basit şeyler bile olabilir. Yaşam tarzınızda çok fazla çaba harcamadan yapacağınız küçük değişiklikler sürdürülebilir ve sağlıklı bir yaşam için önemli bir adım olacaktır. Hemen şimdi sıfır atığa geçemesiniz bile bu konuda kafa yormaya ve tüketim alışkanlıklarınızı sorgulamaya ne dersiniz?
Kaynak: What Is Zero Waste And How Can You Create Less Waste In Your Life?; https://www.scienceabc.com
YolveMacera
