Günümüzde GPS’ler ve pusulalarla fazladan bir bilgiye ihtiyaç duymadan yönümüzü kolayca bulabiliyoruz. Ancak bu faydalı araçlar yokken insanlar yönlerini nasıl buluyorlardı? Bu soruya bir cevap olarak gökyüzünü yani yıldızları gözlemliyorlardı diyebilirsiniz. Ama ya hava kapalıyken? Sonucunda hepimiz bir gün doğada yön bulmak zorunda kalabiliriz. Bu nedenle bazı temel bilgileri aklınızda tutmanız yeterlidir.
Birçok bitkiyi pusula olarak kullanabiliriz. Ancak bu konuda en güvenilir bitkiler ağaçlardır. Ağaçlar gövdeleriyle bize yönler hakkında bilgi verir. Ağaçlar güneşi en çok alan yönde dallarını büyütür. Bu, gün boyunca en fazla güneş ışığına maruz kaldığı için ağaçların güneye bakan tarafında daha fazla dal olacağı anlamına gelir.
Ağaç gövdelerinin kuzeye bakan tarafları her zaman diğer taraftan daha koyu renkli ve mat olurken güneye yani ışığa bakan tarafları daha açık renkli ve parlak olur.
Bu arada küçüklüğümüzden beri bizlere söylenen bir bilgi doğada yön bulmak için ağaçlardaki yosunlardan faydalanmamız biçimindedir. Bu aslında bir mittir. Gerçekten de yosun gölgede ve nemde büyüdüğü için, genellikle Kuzey Yarımküre’de ağacın kuzeye bakan tarafında daha fazla bulunacaktır. Ancak bu aslında yön bulmak konusunda mümkünse ikinci teyit yönteminiz olmalıdır. Yosunlar bize gerçek kuzeyi göstermeyebilir. Aynı durum ağaçların ve kayaların üzerinde yaşayan likenler için de geçerlidir.
Ağaçlar Sayesinde Yönümüzü Belirlemek
Yaprakların dışında, ağaçların güneş alan kesimlerinde fotosentez daha çok yapıldığı için besin de daha fazla üretilir. Bu nedenle birçok ağaç türünde bitkinin güneş alan kısmındaki dallar daha uzundur.
Doğada Yön Bulmak İçin Kullanabileceğiniz Başka Yöntemler de Mevcuttur.
Ülkemizde yön tayin etmek için güzel bir kılavuz da meyve bahçeleridir. Bu bağ ve bahçeler genellikle güneye bakan yamaçlarda yer alırlar. Güneşin daha az etkili olduğu, dolayısıyla daha serin olan kuzeye bakan yamaçlarda bu tür meyveler verimli bir şekilde yetiştirilemez.
Ağaçların dışında, kamış ya da saz gibi bitkiler de bize yön açısından önemli bilgiler verir. Bu tip bitkiler salkım şeklindeki çiçeklerini hâkim rüzgârların geldiği yöne doğru yoğunlaştırırlar. Böylece o bölgedeki hâkim rüzgârların hangi yönde estiğini biliyorsanız bu tür bitkilere bakarak da yönünüzü tayin edebilirsiniz.
Hercai menekşeler, karahindibalar, bazı zambaklar, laleler, sütleğenler ve papatya türleri de güneş ışığını seven bitkilerdir. Bu nedenle bu türler çiçeklerini her zaman aydınlık olan yöne, yani güneş ışınlarının geldiği yöne doğru çevirirler.
Hemen herkesin bildiği gibi ayçiçeği de güneşi takip eden bir bitkidir. Bu özelliği nedeniyle günebakan ismiyle de anılır. Ancak bu bitki her zaman tam olarak güneşi göstermez. Örneğin yüksek rakımlarda yetiştirilen ayçiçekleri, güneş ışınları eğik geldiği için çoğu kez doğu yönünü gösterir. Bu nedenle ayçiçeği çok güvenilir bir pusula bitkisi değildir.
Tüm bu bilgilerden sonra artık siz de bitkileri biraz gözlemleyerek doğada yönünüzü bulabilirsiniz. Her ne kadar günümüzde pusulalar, GPS’ler yaygınlaştıysa da ormanda yürüyüş yaparken ya da piknikte dolaşmaya çıktığınızda kaybolursanız bu teknolojik aletler yanınızda olmayabilir ve yolunuzu bulamayabilirsiniz. Bu gibi durumlarda bitkiler size her zaman doğru yönü gösterir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
How to navigate using nature. Yayınlanma tarihi: 20 Mayıs 2021. Bağlantı: How to navigate using nature
YolveMacera
