Babil’in Asma Bahçeleri, Antik Dünya’nın Yedi Harikasından biri olarak kabul edilmekteydi. Ancak bahçelerin tam olarak nerede olduğu ve nasıl göründüğü hala kesin olarak bilinmemektedir
Antik Yunan dünyası gezginlerle doluydu. Paralı askerler, tüccarlar, yazarlar ve daha pek çok kişi pek çok amaçla Yunan anakarasından Akdeniz’in uzak köşelerine ve ötesine doğru yola çıktılar. Bu gezginlerin hepsi gittikleri yerlerin büyüsüne kapılmıştı. Çevrelerindeki dünyaya dair bu harikulade yerlerin hikayelerinin yanısıra, insan yapımı eserlerden de büyülenmişlerdi.
Sonucunda bunların en çok beğenilenleri Antik Dünyanın Yedi Harikası olarak adlandırılmaya başlanacaktı. Listedeki harikalar arasında en eski ikinci olan Babil’in Asma Bahçeleri, Akdeniz havzasından ve diğer antik harikalardan uzaktı. Ayrıca bu antik harika en gizemli olanı olmaya da devam ediyor.
Babil’in Asma Bahçeleri Neredeydi?
Babil’in bulunması zor Asma Bahçeler Antik Dünya’nın Yedi Harikası’ndan yeri henüz bilinmeyen tek eserdir. Yapılan çok sayıda çalışmaya rağmen tarihçiler ve uzmanlar arasında bu antik harikanın bir zamanlar nerede olduğu konusunda hala bir fikir birliği yoktur.
Konumu ve nasıl göründüğüne dair bildiklerimiz klasik veya Roma dünyasından Yunan yazarlar tarafından kaleme alınan metinlerden gelmektedir. Babil’in Asma Bahçeleri hakkında bilinen en eski kaynak, MÖ 290’da Babil rahibi Berossus tarafından yazılan ve Josephus tarafından aktarılan bir metindir. Ancak yazılı kaynakların pek çoğu Asma Bahçeler’e dair yalnızca dağınık ifadeler sunmaktadır.
Babil, Irak’ın 80 km güneyindeki Babil eyaletinde yer alan antik bir kenttir. Kentin yerleşim tarihi MÖ 3 bin yıla dayanır. Kentin en parlak dönemi, MÖ 6. yüzyılda Yeni Babil İmparatorluğu’nun başkenti olduğu zaman olmuştur. Bu imparatorluğun kurucusu ve en büyük kralı II. Nebukadnezar’dır (MÖ 605-562). Bilim çevrelerinde en yaygın inanış, Babil antik kentinin ve asma bahçelerinin , M.Ö. 605-562 yılları arasında hüküm süren Kral II. Nebukadnezar’ın önderliğinde inşa edildiği yönündedir.
Nebuchadnezzar, antik dünyada 43 yıl boyunca hüküm sürmüştü. Nebukadnezar, sadece savaşçı bir kral değil, aynı zamanda başkentini dünyanın en görkemli şehri yapmaya çalışan bir sanatseverdi. Babil’i çift tuğla duvarlarla çevirmiş, İştar Kapısı’nı ve Babil Kulesi’ni inşa ettirmişti. Çelişkili anlatımlardan yola çıkılarak, kesin olmamak ile birlikte Asma Bahçelerin yapımından da onun sorumlu olduğu düşünülmektedir.
Babil’in Asma Bahçeleri Neden Yapılmıştı ve Nasıl Görünüyordu?
Antik efsaneler bu ünlü bahçelerin yapılmasının bir sevgi göstergesi olduğunu bizlere aktarırlar. Buna göre Medlerin Kralı Astyages’in kızı prenses Amytis ile Nebuchadnezzar arasında düzenlenen evlilik, iki halk arasındaki ittifakı sağlamlaştırmanın bir yoluydu. Rivayete göre Amytis, Babil’e vardıktan sonra memleketinin yeşilliklerini ve dağlık arazisini özlemişti. Nebuchadnezzar ise kraliçesinin alışmasına yardımcı olmak için Asma Bahçelerin inşasını emretmişti.
Bu romantik hikaye, bahçelerin insanların hayal dünyasına yerleşmesini sağladı. Fakat tarihçiler, bir sorunla karşı karşıya kaldılar. Asılı ve kademeli bir yapı olmasıyla tanınan Babil bahçelerinden bahseden bütün kaynaklar, en erken MÖ 4. yüzyıla tarihleniyor.
Oysa ki MÖ 5. yüzyılda yazan Yunan tarihçi Herodotus, Nebuchadrezzar döneminden sadece bir yüzyıl sonra, eserinde Babil’i tanıtırken bu dikkat çekici bahçelerden bahsetmemektedir. Dahası, Nebuchadrezzar’ın saltanatı döneminden keşfedilen metinlerde, şehirde yükseğe konumlandırmış hiçbir bahçeden bahsedilmez.
Asma Bahçeleri’ne atıfta bulunan Greko-Romen kaynaklar, mit ve efsaneyle iç içe geçmiş tarihsel detaylar sunma eğiliminde ve burada büyük Mezopotamya medeniyetleri nakledilirken çoğunlukla Asur ve Babil birbirine karıştırılmış durumda. Bu nedenle ümitsizce asma bahçeleri aramaya devam ediyoruz.
Belki de Asma Bahçeleri Yanlış Yerde Arıyoruz!
Babil’deki muhteşem Asma Bahçelerin varlığına ilişkin arkeolojik kanıtların yokluğu göz önüne alındığında, bu yemyeşil vahanın aslında yanlış bir şekilde atfedilmiş olması mümkün mü? Bu, harikalar listesinde yer alan bahçelerin aslında Asur Kralı Sennacherib (hükümdarlığı 704-681, II. Nebuchadnezzar’dan neredeyse bir yüzyıl önce) tarafından yaptırılan bahçeler olduğunu öne süren bir argümandır.
Yakın zamandaki bir araştırmanın ardından Oxford Üniversitesi’nde Asurolog Stephanie Dalley, Asma Bahçeleri’nin Babil’de Kral II. Nebuchadrezzar tarafından değil de Ninova’da Asurlu Hükümdar Sennacherib tarafından yapıldığını savundu. Onun tezi, prizma şeklindeki taşlar üzerine yazılmış olarak bulunan, hükümdarın saltanatına ait kronolojik kayıtlara dayanıyor. Bu kayıtlardan birinde kral, yapımına başladığı geniş bir yapıyla övünüyor.
Nebuchadnezzar gibi Sennacherib de üretken bir inşaatçı kraldı. Asur İmparatorluğu’nun başkentini Ninova şehrine (kuzey Irak’taki modern Musul’un eteklerinde) transfer ettikten sonra, şehrin Kral için uygun bir ikametgah olmasını sağlamaya başladı. Sennacherib ayrıca Ninova’daki bu sarayın bitişiğinde geniş bahçelerin inşasını emretmişti.
Sennacherib’in inşaatçılarına atfedilen geniş bir su kemerleri sisteminin arkeolojik kanıtlarının, bir tür Asma Bahçeyi besleyebilecek toplu sulama ağı (su yükseltme vidaları da dahil) olduğu öne sürülüyor. Kesin olarak bilmemiz şu an için mümkün değil. Bu durumda Babil’in Asma Bahçeleri antik dünyanın en büyüleyici gizemlerinden biri olmaya devam ediyor.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Johns, Kieren. “The Hanging Gardens of Babylon: History, Legends, and More” TheCollector.com, January 3, 2023, https://www.thecollector.com/hanging-gardens-babylon/.
- Searching for the Hanging Gardens of Babylon. Yayınlanma tarihi: 20 Ağustos 2023. Bağlantı: Searching for the Hanging Gardens of Babylon
YolveMacera
