Rjukan: Dev Aynalar İle Aydınlanan Bir Kasaba

Güneş’in zihinlerimiz ve bedenlerimiz üzerinde güçlü etkileri vardır ve yokluğu çoğu zaman bizi olumsuz etkileyecektir. Ülkemizde bu bizim için fazla sorun olmasa da İskandinavya coğrafyasında yaşayanlar için aynı şeyi söylemek mümkün değildir.

Güneş görmeyen bir coğrafyada güneş ışığına erişebilmek içinde insanların hayal gücü ile yaratıcılığı birleştirmesi gerekir. Bunun en güzel örneklerinden birisi Norveç’in başkenti Oslo’nun 150 kilometre batısında yer alan Rjukan kasabası olarak verilebilir.

rjukan
Bu kasaba,  iki dağ arasında, bir dizi nehir ve gölün yanında yer alır. Güneşin nasıl parladığına dikkat edin, ancak Rjukan gölgede. Dağların yönü ve kış güneşinin yüksekliği nedeniyle, Rjukan yılın altı ayı boyunca doğrudan güneş ışığı almaz ve bu da onu dünyanın en karanlık şehirlerinden biri yapar.

Dar Vestfjord vadisi boyunca uzanan dağların arasında, Norveçli mühendis ve sanayici olan Sam Eyde’nin, fabrikalarında çalışan işçilerin barınması için geçen yüzyılın ilk yıllarında inşa edilen küçük bir kasaba olan Rjukan’da en önemli sorun, kasabanın çevresi dağlarla çevrili olduğu için, kasabaya güneş ışınlarının erişmemesi idi. B

u sorun nedeniyle 2013 yılına kadar kasaba sakinleri yılın yarısını karanlıkta geçirdi. Güneşin yüksekliğini değiştirmek mümkün değildir. Ancak dahiyane bir fikir ile günümüzde bu kasaba güneş ışığının keyfini çıkarabiliyor.

gunes kasaba
1900’lerin başında girişimci Sam Eyde, Rjukanfossen şelalesini satın aldı ve adını bulunduğu kasabadan alan Vemork adlı bir hidroelektrik santrali inşa etti. Hidroelektrik santralin inşası bölgede endüstriyel büyümeyi teşvik etti.

Rjukan Güneşi Kasabaya Nasıl Getirdi?

Güneşi kasabaya getirmenin tek yolu aynalar yardımı ile güneş ışınlarını yönlendirmektir. Aslında Eyde’nin aklına, 1913 yılında dağın tepesine ayna takma fikri gelmişti. Ancak ne yazık ki bu fikri gerçekleştirecek teknoloji henüz gelişmemişti. Bunun sonucunda da Rjukan halkı yaklaşık 100 yıl daha karanlıkta yaşamak zorunda kaldı. Ancak Ekim 2013’te asırlık fikir meyvelerini verdi. Kasaba, güneş ışığını yönlendirmek için bir ayna sistemi inşa etti.

Screenshot 4
Kasabanın aynalar yardımı ile nasıl aydınlandığını görselde görebilirsiniz. Norveççe’de Solspeil olarak anılan bu proje Martin Andersen tarafından projelendirildi. 3 aynanın aydınlattığı alan çok geniş olmasa da hiç fena değil, toplamda 600 metrekare alanı aydınlatıyor. Bu aynalar hareket edebiliyor ve ışığın en kuvvetli olduğu anda ilçe merkezine bu ışığı yansıtıyor. 

Heliostat olarak bilinen bu güneş ışınlarını yansıtıcı aynaların maliyeti ise 835 bin dolar. Bu aynalar güneş ve rüzgar enerjisi ile çalışıyor. Güneşi takip ediyor ve doğru açıyla kasabaya ışığı yansıtıyor.

rjukan sun mirrors 36
Buldukları çözüm sayesinde artık Rjukan kasabası da güneş görüyor. Rjukan kasabası halkı bu çözümü sunan ilk kişi ve 1907’de karanlık vadide hidroelektrik fabrikası inşa eden Norsk Hydro’nun kurucularından Sam Eyde’i saygıyla anıyor. Fotoğrafta tepedeki ışık küresi dağın güneşin kendisi değil, aslında aynalardan yansıması

Bu aynalar sadece kasaba halkını mutlu etmekle kalmadı, turizm üzerinde de önemli etkileri oldu. Ancak yine de hatırlatalım. Aynalar sayesinde ışık kasabaya ulaşsa da bu tam bir çözüm olmadı. Çünkü gerçekte bu ışık sadece kasabanın orta bölgesine yansıyor. Güneşi her zaman yüzlerinde hissetmeseler de, Rjukan halkı yine de durumdan memnun. Sonuçta bölgede en sevilen aktivitelerden biri bir miktar D vitamini almak için ışık alan noktada kasaba halkının buluşması.

Belki güneşe bizim kadar erişemeyebilirler. Ancak bu kasabanın bulunduğu bölge her türlü doğa turizminin merkezlerinden birisi. Rjukan’da popüler bir aktivite ise buzul tırmanışı.

buzul tirmanisi
Bölgedeki dağlarda birbirinden farklı bir çok buzul rotası yer alıyor.

Rjukan, kışın donan yaklaşık 200 şelaleye sahiptir. Deneyimli dağcılar tüm kış boyunca şelaleleri tırmanırlar, ancak dağcı olmayanlar festival sırasında bunu deneyebilirler. Güneş bize gelmiyorsa biz onu getiririz diyen Rjukan halkının bu projesi ilham verici.

Rjukan hakkında bilgi edindikten sonra dünyanın en küçük ülkesini öğrenin: Dünyanın En Küçük Ülkesi Hangisidir?


Kaynaklar ve ileri okumalar:

YolveMacera

Sibel Çağlar

Merhaba. Matematik öğretmeni olarak sürdürdüğüm hayatıma ilerleyen süreçte doğa sporlarını ve içerik üreticiliğini eklemeyi tercih ettim. Bilim, tarih ve coğrafya ilgi alanlarımın başında geliyor. Severek üretiyorum ve ürettiklerimi yayınlıyorum. Yolculuğumda bana eşlik ettiğiniz için teşekkürler.

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu