Ağaçlar her geçen gün ilginç özellikleri ile bizleri şaşırtmaya devam ediyorlar. Yazımızın konusu olan Cook çamları da ( Araucaria columnaris – Yeni Kaledonya çamı) ilginç ağaç türlerinden biri…
Anavatanı, Büyük Okyanus’un güneydoğusunda yer alan Yeni Kaledonya olan Cook çam ağaçları adını bu ağacı sınıflandıran bitki bilimci Kaptan James Cook’tan alıyor. Bu endemik bitki ılıman, tropikal ve subtropikal başka coğrafyalarda da yetişiyor.
Bu ağaçlar genellikle hafifçe eğimli gövdelere sahipler. Gövdelerindeki bu eğim uzun süre kimsenin dikkatini çekmese de Kaliforniya Politeknik Eyalet Üniversitesi’nden Matt Ritter yazacağı kitap için bu ağaçları araştırmaya başladığında eğimlerinde ilginç bir örüntü fark etti.
Ekip, 7 ve 35° kuzey enlemleri ile 12 ve 42° güney enlemleri arasında değişen beş kıtada 256 Cook çamı üzerinde çalıştı. Analiz, Cook çamlarının her zaman ekvatora doğru eğildiği bir model olduğunu doğruladı. Üstelik bu ağaçlar Ekvatordan uzaklaştıkça eğimleri artıyordu.
İncelenen tüm ağaçlar, ortalama 8.5 derece eğik iken Avustralya’daki bir bölgede eğim 40 dereceye kadar varabiliyor.
Cook çamları, belki de coğrafi olarak sınırlı kökenleri nedeniyle bu yetenekten yoksun görünüyor. Güney Sidney, Avustralya’daki Kyeemagh Plajından bir örnek
Cook Çamları Neden Eğiliyor?
Bilim insanları Cook ağaçlarındaki bu durumun neden kaynaklandığını kesin olarak bilmiyor. Fakat ışığa yönelmekle ilgili olduğunu tahmin ediliyor. Ev bitkilerinizin güneşe doğru uzanması gibi, ağaçlar da yüksek enlemlerde güneş ışığını daha iyi yakalamak için kendilerini büküyor olabilir.
Bitkilerde genel olarak fototropizm olarak adlandırılan bu özellik daha evvel çiçeklerde gözlemlenmesine karşın, bir ağaç türünde ilk defa karşımıza çıkıyor. Çünkü ağaçların dik kalmasına yardımcı olan farklı bir özellikleri var.
Ağaçlar yerçekimini moleküler düzeyde tespit edebilirler ve bu sayede yeni filizleri doğru yönde geliştirebilirler. Eğer gövdelerinden bir asimetri oluşursa ağaçlar, bir dış faktör etki etmediği sürece, ağaçlar bu şekil bozukluğunu düzeltme ve yukarıya doğru büyüme eğilimi gösterirler. İşte bu nedenle, bu ağaçların eğimi bilim insanlarının kafasını karıştırıyor.
Kendi doğal menzilleri dışındaki enlemlerde daha fazla güneş ışığı almak için eğilmelerine izin veren genetik tuhaflığın nedeni yerçekimi, manyetizma ya da bunların bir kombinasyonu olabilir. Ancak neden ne olursa olsun doğa bizi şaşırtmaya devam ediyor.
Ormanda kaybolduysanız, yosunların ağaçların hangi tarafında büyüdüğünü görmek için zahmet etmeyin. Garip bir şekilde bükülen Cook çam ağaçlarına bakın ve yolunuzu bulmaya çalışın. Ayrıca göz atmak isterseniz: Ölü Ağaçlar Sanılandan Çok Daha Fazla Şeye Yarar
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- The strange Cook pine trees that always lean towards the equator; yayınlanma tarihi: 2 Haziran 2017; Bağlantı: https://www.newscientist.com
- Scientists Just Solved The Strange Case of Pine Trees That Always Lean Towards The Equator; Yayınlanma tarihi: 5 Haziran 2017; Bağlantı: https://www.sciencealert.com/
YolveMacera
