Bilim insanları, 1891’de yüksek dağların çevrelediği yalnız bir gölün ortasında, şaşırtıcı bir arkeolojik mekânı keşfettiler: Por-Bajin. Anlamı Kil Ev olan yaklaşık 1300 yıllık bu eski yapı ve üzerinde bulunduğu adanın büyük kısmını kaplıyor. Bu yapı,12 metre yüksekliğe ulaşan dış duvarların içinde, kapalı bir geçitle birbirine bağlanan iki parça halinde inşa edilmiş 30’dan fazla bina barındırıyor.
Alan ilk kez 1891 yılında keşfedilse de bölgede araştırmalar 1957 yılına kadar başlamadı. Por-Bajin ile ilgili ilk derinlemesine çalışmalar ancak 2007-2008 döneminde başladı. Başlangıçta araştırmacılar Por-Bajin’in Uygur İmparatorluğu’nun antik bir kalesi olduğunu düşündüler.
Yapı, o zamanların Çin mimari stiline göre inşa edilmişti. Bununla birlikte, yapının ticari rotaların ve diğer yerleşim alanlarının güzergahında olmaması nedeniyle bir takım farklı teoriler ortaya atıldı.
Por-Bajin Ne Amaçla Yapılmış Olabilir?
Bugüne kadar adadan az sayıda eser ele geçirildi. Bu bile garip bir durum olarak niteleniyor. Ayrıca binalar arasında şömine veya ocak gibi herhangi bir ısıtma sisteminin izine de rastlanmadı. Bu ayrıntı, yerin rakımı (deniz seviyesinden 2.300 metre yükseklikte) ve ılıman havasıyla kesinlikle ünlü olmayan Sibirya bölgesi düşünüldüğünde anlamsız görünüyor.
Alanda bulunan objelerden bazıları kil tabletler, renkli çizimler, yanmış odun parçaları, fayanslar, demir hançer, taş kadeh, gümüş küpe ve demir çivilerdir. Eserlerin hiçbiri yapının neden inşa edildiğine ve ne amaçla kullanıldığına dair bir cevap vermiyor. İşte bu tip gizemler ve sorular ile dolu ada hakkında nihayet elle tutulur bir cevaba ulaştık. Üstelik bunu tamamen bilimsel araçlar sayesinde elde etmeyi başardık.
Por-Bajin Bir Manastır Olarak Yapılmıştı
Yakın zamanda yayınlanan bir çalışmayla, bilim insanları kompleksin MS 777 yılında inşasının yapıldığını keşfettiler. Kompleksin Uygurlar tarafından yapıldığı konusunda daha önce fikir birliğine varılmıştı. Bu tarihlendirme sonucunda elde edilen bilgi, yani bu kompleksin yapıldığı zaman olan 777 yılı, ise Bögü Kağan yönetimine denk geliyor.
Uygur Devleti’nin hükümdarı olan Bögü Kağan, 759-779 yılları arasında hüküm sürmüştür. Bögü Kağan, 761 yılında Mani dinini devletin resmi dini olarak ilan etmiştir. Mani dini veya Maniheizm, 3. yüzyılda Pers İmparatorluğu içinde, “Peygamberlerin Mührü” yani “son peygamber” olduğuna inanılmış Mani tarafından kurulmuş ve kısa sürede hızla geniş bir coğrafyaya yayılmış büyük bir dindi. Nitekim Bögü Han, MS 779 yılında Maniheizm dinine karşı bir isyan sırasında öldürüldü.
Bütün bunlar arkeolojik kanıtlarla düzgün bir şekilde bağlantılı olarak kabul edildi. Bu nedenle arkeologlar Por-Bajin’in Maniheizm manastırı olarak hizmet vermesi amacıyla yapıldığını düşünüyorlar. Bu durum, Maniheizm dini karşıtlarının, Bögü Han’ı yendikten sonra neden hiç kompleksi kullanmadığını da açıklıyor.
Çalışma, karbon-14 konsantrasyonundaki ani artışın arkeolojik bilmeceleri çözmeye nasıl yardımcı olabileceğini de gösteriyor. Ancak hatırlatalım. Konu hakkında hala hem fikir olmayan bilim insanları var. Bu nedenle arkeologlar ve bilim insanları, Por-Bajin üzerindeki çalışmalarını sürdürmekte ve daha fazla bilgi edinmeye çalışmaktadırlar.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Kuitems, Margot & Panin, A. & Dee, Michael & Scifo, Andrea & Neocleous, Andreas & Arzhantseva, Irina & Doeve, P. & Kononov, Yury. (2020). Radiocarbon-based approach capable of subannual precision resolves the origins of the site of Por-Bajin. Proceedings of the National Academy of Sciences. 117. 10.1073/pnas.1921301117.
- Siberian island mystery solved; yayınlanma tarihi: 6 Mayıs 2011; Bağlantı: https://www.world-archaeology.com
- In Southern Russia, a Mysterious Island Ruin Is Finally Giving Up Its Secrets. Yaınlanma tarihi: 16 Haziran 2020. Bağlantı: In Southern Russia, a Mysterious Island Ruin Is Finally Giving Up Its Secrets
Size Bir Mesajımız Var
YolveMacera ekibi olarak yaklaşık 25 yıldır yollardayız. Gezmenin, kişinin hoşgörüsünü, yaratıcı yanını ve duyarlılığını artıran bir okul olduğunu ve bu okulun yaşı olmadığını; paylaşmanın da gezmek gibi bir tutku olduğunu biliyoruz. Bu nedenle hem etkinlikler düzenliyor, tutkumuzu paylaşmayı amaçlıyor hem de sizlere kaliteli içerikler üretmeye çalışıyoruz. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca siz de bizimle yeni maceralara, mecralara, dostluklara ve paylaşımlara merhaba demek isterseniz bu bağlantıdan topluluğumuza dahil olabilirsiniz.
YolveMacera
