Amazon dünyadaki en büyük ormandır; ancak toplu olarak küresel kara alanının yaklaşık %31’ini kaplayan çok sayıda başka önemli orman da vardır. Bu devasa ormanlar önemli çevresel değer taşısalar da ancak birçoğu tehdit altındadır. Pek çok yönüyle yerküremizin can damarları dünyanın en büyük ormanlarını tanıyalım.
Amazon Yağmur Ormanları
En büyük 10 orman listesinin başında elbette Güney Amerika’da yaklaşık 5,6 milyon kilometrekarelik bir alanı kaplayan Amazon gelir. Brezilya, Peru, Kolombiya, Venezuela, Ekvator, Bolivya, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası olmak üzere dokuz ülkenin sınırları içerisinde bulunur.
Ormanların %60’ı Brezilya, %13’ü Peru sınırları içerisindedir. Amazon ormanları dünyada kalan yağmur ormanlarının yarısından fazlasını oluşturur ve dünyanın en büyük ormanıdır. Amazon ormanları, dünyadaki su kaynaklarının yüzde 20’sini oluşturur.
Burası dünyadaki bilinen tüm bitki ve hayvan türlerinin yüzde 10’una ev sahipliği yapmaktadır. Amazon Yağmur Ormanları benzersiz çeşitliliğinin yanı sıra, atmosferdeki karbon seviyelerini düzenlemek söz konusu olduğunda temel bir rol oynar. Burası, fosil yakıtlardan kaynaklanan yıllık küresel emisyonların on katından fazla, yaklaşık 100 milyar ton karbon depolar.
Kongo Yağmur Ormanları
Kongo Yağmur Ormanları, yaklaşık olarak 1,5 milyon kilometrekarelik bir alanı kaplar. Bu da onu, dünya üzerindeki en büyük yağmur ormanlarından biri yapar. Ormanlar, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kongo Cumhuriyeti, Gabon, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kamerun, Sudan, Uganda ve Ruanda gibi birkaç Afrika ülkesinde bulunur. Çoğunlukla Dünya’nın Amazon’dan sonra “ikinci akciğeri” olarak anılan Kongo, aynı zamanda UNESCO Dünya Mirası Alanları olarak da belirlenen beş ayrı milli parkla korunmaktadır.
Yeni Gine Yağmur Ormanları
Yeni Gine, Avustralasya’nın ( Avustralya, Yeni Zelanda, Yeni Gine adası ve Pasifik Okyanusu’ndaki komşu adaları kapsayan Okyanusya’da bir bölge) güneydoğusunda yer alan büyük bir adadır ve büyük bir yağmur ormanı ekosistemine sahiptir. Bu yağmur ormanları, Endonezya’nın Batı Yeni Gine eyaleti ile Papua Yeni Gine olarak iki ayrı ülkeye aittir.
Yeni Gine yağmur ormanları bir adada yer aldığı için dış dünyayla çok az teması olan veya hiç bağlantısı olmayan Yerli halk gruplarına ve yerli hayvan türlerine ev sahipliği yapması ile ünlüdür. Bu ormanlar, dünya üzerinde benzersiz türlerin bulunduğu birkaç yerden biridir. Örneğin, Yeni Gine cennet kuşları gibi renkli ve nadir kuş türleri bu bölgede bulunur.
Valdivian Ilıman Yağmur Ormanları
Valdivian Ilıman Yağmur Ormanları, Güney Amerika’nın güneybatısında, özellikle Şili’nin Valdivia Bölgesi ve Araucanía Bölgesi’nde bulunan ekolojik bir bölgedir. Bu ormanlar, dünyanın en yağışlı bölgelerinden biri olarak bilinir ve yıl boyunca sürekli yağmur yağmasıyla karakterizedir. Güney Amerika’nın güney konisindeki Valdivian ılıman yağmur ormanlarında yaşayan bitki türlerinin en az %90’ı endemiktir, yani ya yerlidirler ya da tam olarak o bölgeyle sınırlıdırlar. Bu ormanlar, endemik türlerin yanı sıra nadir bitki ve hayvan türlerini içerir.
Bosawas Biyosfer Rezervi
Dünyanın en büyük ormanlarından biri olan Bosawas Biyosfer Rezervi (Reserva de Biosfera Bosawás), Orta Amerika’nın Kuzeydoğu Nikaragua’sında yer alan büyük ve önemli bir doğal koruma alanıdır. Bu biyosfer rezervi, UNESCO tarafından 1997 yılında Dünya Mirası olarak kabul edilmiştir ve aynı zamanda Latin Amerika’nın en büyük biyosfer rezervlerinden biridir.
Teknik olarak altı farklı orman türünden oluşan koruma alanında, dünya çapında bilinen türlerin yaklaşık %13’ünün yaşadığı tahmin edilmektedir. Rezerv aynı zamanda doğal kaynakların korunmasına katkıda bulunan ve ekonomilerinin tamamını karadan işleten 20 ayrı Yerli halk topluluğuna da ev sahipliği yapıyor.
Taiga Veya Boreal Ormanları
Boreal ormanları, kuzey yarımkürenin soğuk iklim bölgelerinde bulunan ve ağaç türleri ile karakterize edilen büyük orman ekosistemleridir. Bu ormanlar, Kuzey Amerika, Avrasya ve Sibirya gibi bölgelerde yaygın olarak bulunur. Boreal ormanları, soğuk kışlar ve kısa, serin yazlarla karakterizedir ve genellikle kalın bir kar örtüsüne sahiptir.
Bu ormanların birleşimi gezegendeki en büyük orman kütlesini oluşturur. Bu dünyadaki orman kaynaklarının yaklaşık yüzde 30’u demektir. Kışın -40 ° C’ye kadar düşebilen sıcaklık nedeniyle ekosistem, atmosferden tropikal veya ılıman ormanların toplamından daha fazla CO2 emer. Örneğin Kanada’daki Boreal Ormanı 186 milyon ton karbon depolamaktadır.
Daintree Yağmur Ormanları
Avustralya’nın Quensland eyaletine bağlı 1200 kilometre alanda yer alan bu yağmur ormanları dünyanın en eski yağmur ormanı olma özelliğine sahiptir. Bu özelliğinden dolayı bilim insanları burada bulunan dinozor fosilleri ve ilkel bitki türleri sayesinde dünyanın oluşumuna dair birçok bilgiyi elde edebilmişler. Daintree Yağmur Ormanı, 12.000’den fazla böcek türüne ek olarak Avustralya’daki yarasa ve kelebek türlerinin yüzde 90’ını barındırır. Bu özelliğinden dolayı UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.
Dev Sekoya Ormanları
En büyük ormanlar arasında yer alan Sekoya ormanları, Kuzey Amerika’nın batı kıyısında yer alan ve özellikle Kaliforniya ve Oregon eyaletlerinde bulunan büyük, sık sekoya ağaçlarının oluşturduğu özel orman ekosistemleridir. Sekoya ağaçları, dünyanın en büyük ağaçlarından biri olan dev sekoyaya (Sequoiadendron giganteum) ve kızıl sekoya (Sequoia sempervirens) türlerini içerir.
Bu ormanlar, sekoya ağaçlarının yanı sıra diğer ağaç türlerini, kapalı orman örtüsünü ve zengin biyoçeşitliliği içerir. Bu ekosistemler, birçok kuş türü, memeli, sürüngen ve amfibi gibi birçok farklı canlı türüne ev sahipliği yapar. En büyük Sekoya ormanı California’da, 1.789 km2’lik bir alanı kaplayan Sequoia Ulusal Parkı’nda bulunmaktadır.
Monteverde Bulut Ormanı Koruma Alanı
Monteverde Bulut Ormanı (Monteverde Cloud Forest Reserve), Kosta Rika’nın Kuzey Puntarenas ve Alajuela eyaletlerinde yer alan ve ünlü bir doğal koruma alanı olan bir orman rezervidir. Bu orman rezervi, adını sık sık bölgeyi kaplayan yoğun bulut örtüsünden alır ve bu bulutlar, nemli iklimi ve yüksek biyoçeşitliliği destekleyen önemli bir faktördür.
Monteverde Bulut Ormanı, yüksek rakımlarda yer alır ve bu nedenle yıl boyunca serin ve nemli bir iklime sahiptir. Bu koşullar, çeşitli bitki ve hayvan türlerinin yaşaması için ideal bir ortam sunar. Bölge aynı zamanda dünyadaki en popüler kuş gözlem yerleri arasındadır.
Bu yazımıza da da göz atmanızı öneriyoruz: Gryfino: Polonya’da Gizemli Bir Eğri Orman
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- 5 of the Planet’s ‘Green Lungs’: The Most Fascinating Forests on Earth; https://www.bbvaopenmind.com
- 10 Largest and Most Biodiverse Forests on Earth. Yayınlanma tarihi: 20 Eylül 2022. Bağlantı: https://www.treehugger.com/the-largest-forests-in-the-world-5194018?
YolveMacera
