Biz insanlar zamanı algılamada o kadar da iyi değiliz. Özellikle kısa vadede zamanı ölçmek söz konusu olduğunda aslında oldukça kötüyüz. Zamanı algılama ile ilgili yanılgılarımızdan bir tanesini de bir yolculuğa çıktığımız zaman deneyimleriz.
Hepimizin bir yolculuğa çıkma ve hedefimize asla varamayacakmışız gibi hissetme deneyimimiz olmuştur. Ancak yine de eve dönüş yolculuğu çok daha kısa gibi gelir. Oysa ki aynı yolları kullandıysanız ve benzer trafik koşullarıyla karşılaştıysanız, süre yaklaşık olarak aynı olmalıdır.
Ne kadar zamanın geçtiğine dair hissimiz özneldir, çevremizde olup biten diğer şeyler, ruh halimiz veya o anda ne yaptığımız tarafından kolaylıkla önyargılıdır. Bu, “dönüş yolculuğu etkisi” de dahil olmak üzere birçok tuhaf olaya yol açar. Dönüş yolculuğu etkisi, zamanın öznel deneyimiyle ilgilidir. Biyolojik düzeyde, nispeten kesin olan bir dizi dahili saatimiz var. Kalplerimiz sabit bir ritimle atıyor ve bedenlerimiz günlük döngülerden geçiyor. Yine de psikolojik düzeyde, zaman algımız kesin değildir ve ruh halimizden büyük ölçüde etkilenir.
Dönüş Yolculuğu Etkisi Neden Kaynaklanır?
Hepimizin zamanın bazen durduğu ve bazen de uçup gittiğini deneyimlediğimiz durumlar olmuştur. Zamanın gerçek geçişini yargılama yeteneğimiz aslında oldukça sınırlıdır. Psikologlar uzun zamandır genel olarak zamanın öznel deneyimiyle ve özel olarak dönüş yolculuğunun etkisiyle ilgileniyorlar. Etki için, her biri destekleyici bazı kanıtlar içeren çeşitli açıklamalar da sunuldu.
Dönüş yolculuğu etkisi için bir açıklama aşinalık içerir. Buradaki fikir, alışılmadık deneyimler sırasında öznel zaman algısının yavaşlamasıdır. İlk defa tecrübe edilen bir durumda, bilinmedik uyaranların etkisiyle, zaman daha yavaş akıyormuş gibi algılanır.
Alternatif bir açıklama, dönüş etkisinin beklentilerin ihlalinden kaynaklanmasıdır. İnsanlar genellikle bir şeyi yapmanın ne kadar süreceğini hafife alırlar. Bilmedikleri bir yolculuğa çıktıklarında, yolculuğun beklenenden daha uzun sürdüğünü fark ederler. Ancak dönüş yolculuğunda artık ne kadar süreceğini biliyorlar. Bu teori ile ilgili sorun dönüş yolculuğu etkisinin, tanıdık yolculuklarda da ortaya çıkıyor olmasıdır. İşe gidip gelmenizin ne kadar sürdüğünü bilirsiniz, ancak yine de işe gitmek eve gitmekten daha uzun sürer. Ancak araştırmacıların buna farklı bir açıklaması var.
Zamanı Algılama Biçimimiz Ruh Halimiz İle İlişkilidir
Sonuçta her beklenti aynı şey anlamına gelmez. Eve dönerken tekdüze hayatınıza geri döneceğinizi biliyorsunuz. Ancak bir tatile çıkarken bilinmeze doğru gittiğiniz için çok daha heyecanlı olursunuz. Aynı durum işe gidip gelirken de geçerlidir. Sonuçta sabah işe gidip gelirken bile, genellikle oraya vardığınızda yapmanız gereken şeyleri düşünüyor olursunuz. Ancak eve dönüşte sizi neyin beklediği bellidir.
Araştırmacılar ayrıca dönüş yolculuğu etkisinin tersine çalıştığı durumlar olduğuna da dikkat çekiyor. Ailenizden birinin acil bir durum için sizi eve çağırdığını hayal edin. Bu durumda eve dönüş yolculuğunuz kesinlikle normalden çok daha uzun sürecektir.
Araştırmacılara göre beklenti dikkati artırıyor ve daha uyanık olmamıza neden oluyor. Bu durum sonucunda da belirgin bir zaman uzaması durumu ortaya çıkıyor. Sonuç olarak dönüş yolculuğu etkisi, bunların bir kombinasyonu ve muhtemelen psikologların henüz keşfetmediği bazı dinamikler içeriyor olabilir. Ancak mevcut araştırmalar, zamanın bir saate uymayan şekillerde esneyen ve daralan öznel bir deneyim olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Bu olgu ilginç bir fikre rehberlik ediyor. “İçinde bulunduğumuz ana daha çok odaklanarak, beynimizin bu anla ilgili algısını yavaşlatabilir ve hayatımızın daha uzun sürdüğünü görebiliriz.”
Göz atmak isterseniz
- Deli Bal: Dağlardan Gelen Tuhaf Ve Tehlikeli Bir Karışım
- Alışverişi Azaltmak İçin Beyninizi Nasıl Programlarsınız?
- Saflığın Ve Temizliğin Sembolü: Nilüfer Çiçeği
- Bilgeliğe Giden Yolun Kitabı: Tao Te Ching
- Denizde En Uzun Süre Kalma Rekoru Sahibi Poon Lim’in İlginç Öyküsü
Kaynaklar ve İleri okumalar:
- The return trip effect: Why the return trip often seems to take less time; Yayınlanma tarihi: Ekim 2011; Bağlantı: https://paperity.org/
- Why Does It Take Longer to Go There Than to Come Back?; yayınlanma tarihi: 25 Mayıs 2020; Bağlantı: https://www.psychologytoday.com/
YolveMacera
