Sağdan Yada Soldan Akan Trafik Ayrımı Hayatımıza Nasıl Girdi?

Kendi ülkesinin dışında bir yolculuğa çıkmayı planlayan herkes için en önemli gerçeklerden biri, yolun hangi tarafında araç kullanacağını bilmektir. Bazı ülkeler sağdan akan trafiği takip ederken diğerleri soldan akan trafiği takip eder.

Neyse ki Dünya nüfusunun çoğunluğu ülkemizde de olduğu gibi trafikte sağdan gidiyor. Ancak şaşırtıcı bir biçimde, 3’te 1’lik kısım ise soldan akan trafiği tercih ediyor. Öncelikle baştan söyleyelim. Aşağıdaki görselde de gördüğünüz gibi, soldan akan trafiğe bağlı kalan ülkeler ağırlıklı olarak eski İngiliz kolonileridir.

Hangi Ülkelerde Trafik Halen Soldan Akıyor?

Örneğin Afrika kıtasındaki ülkelerin çoğunda trafik yolun sağ tarafından akar. Bununla birlikte, Namibya, Kenya, Tanzanya, Güney Afrika, Lesotho, Zambiya, Svaziland, Zimbabve, Malavi, Botsvana ve Uganda dahil olmak üzere Güney Afrika’nın eski İngiliz kolonileri olan bölgeleri soldan trafik kuralına uyar.

Çin anakarası sağdan akan trafik kuralını uygularken, eski bir İngiliz kolonisi olan Hong Kong soldan akan trafik kurallarına uyar. Kuşkusuz bu, iki bölge arasında gezinmeyi zorlaştırır. Bu nedenle birçok gezgin, geçiş yapmak yerine bir sürücü kiralamayı tercih eder. Tayvan, 1946’da Çin Cumhuriyeti kontrolü ele geçirdikten sonra sağdan sürüşe geçti, eski Portekiz yerleşim bölgesi Makao ise soldan sürmeye devam ediyor.

İngiltere, İrlanda, Kıbrıs ve Malta dışındaki Avrupa ülkelerinin çoğu, yolun sağ tarafında araç kullanıyor. Sağdan akan trafik için Avrupa çapında standart bir kural, 1920’de Paris sözleşmesini takiben oluşturuldu. Bu kural bir Avrupa ülkesinden diğerine geçenler için hayatı kolaylaştırmayı amaçlıyordu. 

İsveç ve İzlanda, 1960’larda sağdan akan trafiği benimseyen en son ülkelerdi ve o zamandan beri bu şekilde kaldılar.

Rusya, komşu ülkelerinin çoğuyla aynı sağdan trafik kurallarına uyar. Sağdan araba kullanmak, Rusya’daki tarihi geleneğin bir parçasıdır. 1752’de İmparatoriçe Elizabeth (Elizaveta Petrovna) sürücülerin sağda kalması için bir yasayı resmen onayladı ve o zamandan beri bu kural sürdürüldü.

Amerika Birleşik Devletlerinde ise durum bir zamanlar daha ilginçti. Bir zamanlar araçlarda sürücü koltuğu solda olsa da sağdan akan trafik kurallarına uyuyorlardı. Bazıları bunun Amerika’nın İngiliz sömürgeciliğinden bağımsızlığını kazanmasının ardından bir isyan eylemi olduğunu varsaysa da, bu kuralın nasıl ortaya çıktığını kesin olarak bilmiyoruz. 

Tarihsel olarak Kanada’nın bazı bölgeleri, yolun sol tarafında araç kullanılırken, Montreal ve Quebec dahil diğer bölgeler, Amerika Birleşik Devletleri ile aynı hizada, sağdan gidiyordu. 1900’lerin başında, tüm Kanadalı sürücülerin sağda kalmasını sağlamak için bir kural çıkarıldı. Böylece ABD ile trafiğin uyumlu olması sağlandı.

Japonya’da ise 1945’e kadar soldan akan trafik Amerikalıların 1972’ye kadar süren hakimiyetinde sağdan akmaya başladı. Ada Japonlara verilince yeniden sola geçti. Japonya’da trafiğin soldan akmasının temeli ise Samuray’ların dönemine kadar uzanıyor.

Soldan Akan Trafiğin Kökeni Geçmişte Gizlidir?

Silahlar ve otomobiller gibi modern silahlara sahip olmamızdan çok önce, insanlar kılıç ve at kullanarak savaşmak zorundaydı. Arkeolojik kanıtlar, eski Romalıların arabalarını ve savaş arabalarını sol taraftan sürdüklerini ve bu uygulamayı Ortaçağda Avrupa’nın bazı bölgelerine taşındığını gösteriyor.

Eğer sağ elini kullanıyorsanız, kılıcınızı sol elinize takarsınız, böylece onu sağ elinizle hızlı bir şekilde çekebilirsiniz. Ve bir kılıç ile bir ata binmenin tek yolu, serbest kalan sağ bacağınızı atın üzerine atmaktır. Bu nedenle günümüzde bile atları sol taraflarından eyerleyecek ve binilecek şekilde eğitiyoruz.

1700’lü yıllara kadar, at ve vagon trafiği o kadar hafifti ki, soldan veya sağdan araba kullanma kararı yerel geleneklere göre genellikle değişiyordu. Soldan akan trafik nihayet 1773 ve 1835’te hükümet önlemlerinin kabul edilmesinden sonra Britanya’da toprakların yasası haline geldi.

Daha sonra motorlu araçlar icat edildiğinde, sürücülerin oturdukları yer yine solda kalmıştı. İlk motorlu araçların direksiyonları, sürücünün solunda konumlandırılmıştı. Bu nedenle, soldan trafik akışı hala İngiltere ve diğer bazı İngilizce konuşan ülkelerde uygulanmaktadır.

Ayrıca göz atmak isterseniz: Yola Çıkmadan Önce Bilmeniz Gereken Doğal Afetlere Açık Risk Taşıyan Ülkeler

Kaynaklar ve ileri okumalar

• Only about 30% of the world’s population drives on the left side of the road. Bağlantı: Only about 30% of the world’s population drives on the left side of the road. Yayınlanma tarihi: 19 Ekim 2018
• Why do some countries drive on the left side of the road?; Bağlantı: Why do some countries drive on the left side of the road? Yayınlanma Tarihi: 30 Ağustos 2018

YolveMacera