Keçiler, yetenekli dağcılardır ve yiyecek aramak için dik kayalıklara ve dağlara tırmandıkları bilinmektedir. Fas’takiler de aynı nedenle ağaçlara tırmanmaktadır. Bunun için tercih ettikleri ağaç türü de Argan ağacıdır. (Argania spinosa).
Neredeyse sadece Fas’ta yetişebilen Argan ağacı dikenli gövdeleri, yamru yumru dalları ile dünyanın en estetik ağaçları arasında sayılmasa da keçiler için ağacın görüntüsü pek de önemli değildir. Keçiler, her yıl Haziran ayında olgunlaşan Argan ağacının meyvesini çok severler. Doğal olarak keçiler öncelikle ağaçta alçakta bulunan meyveleri tüketirler. Ancak bu meyveler bitince daha yükseklere ulaşmaya çalışırlar. Bunun sonucunda da ağaca tırmanırlar.
Aklınızda yerde bulması mümkün olan çeşitli besinler ile beslenmek yerine keçilerin neden bu kadar zahmeti girdiği sorusu da gelmiş olabilir. Bunun nedeni, Argan ağacının yetiştiği güneybatı Fas’ın fazla yağmur almamasıdır. Bu nedenle bazen keçilerin bulabileceği tek yiyecek yaprak dökmeyen çalıların ve ağaçların tepesindedir.
Yüzyıllardır bu ağaçlara tırmanan keçiler, kendilerini göreve adapte etmeyi öğrenmişlerdir. Ayrıca bu görev iki taraf için de faydalıdır. Ağaca tırmanan keçiler, Argan ağacının etli meyvesini severler, ancak tohumlarından nasıl kurtuldukları konusunda bazı tartışmalar vardır.
Uzun süre bunun dışkılama sayesinde olduğu düşünülüyordu. Ancak son yapılan bir araştırma temelinde keçilerin karınları doyduktan sonra yedikleri meyvenin çekirdeklerini tükürdüklerini gösterdi. Hangi biçimde olursa olsun keçiler, argan ağaçlarının çoğalmasına yardımcı olur.
Argan Ağacı Nedir?
Argan ağacı güneybatı Fas’ın yarı çöl Sous vadisine ve Batı Akdeniz bölgesindeki Cezayir bölgesi Tindouf’a özgüdür. Ortalama 150-200 yıl yaşayabilen bir ağaçtır. Bitki hem derin kökleri sayesinde toprak erozyonuna karşı bariyer oluşturarak bölgenin ekolojik yapısına destek olmakta hem de yakacak, besin maddesi, hayvan yemi gibi kaynaklar oluşturarak bölge halkının sosyoekonomik yapısına üstün katkı sağlamaktadır.
Bitkinin yetiştiği bölge, 1998 yılında UNESCO tarafından biyosfer alanı olarak sınıflandırılmıştır. Bu bölgede yer alan ağaçların korunabilmesi ve floranın devamlılığının sağlanabilmesi ile ilgili devlet destekli projeler sivil toplum örgütleri ve kadın kooperatifleri tarafından yürütülmektedir.
Bitkinin farklı kısımları çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Meyvesi daha ziyade tohumu değerli bir yağ kaynağıdır. Bu nedenle bu ağaç Fas’ın Berberi halkı için önemli bir kazanç kaynağıdır. Argan yağı; yüksek oleik asit, linoleik asit ve polifenol içeriği sayesinde kısa süre içerisinde kozmetik sektöründe kendisine geniş kullanım alanı bulmuştur.
Olgun meyveden çıkarılan tohumlar kavrulduktan sonra el değirmenlerinde ezilir ve torbalara koyulup
süzülür. Bu şekilde yemeklik altın sarısı renge sahip Argan yağı geleneksel yöntemle elde edilmiş olur. Yağın uzun süreli muhafaza edilebilmesi için tuzlanması gerekecektir. Tohumlar kavrulmadan hidrolik presler yardımı ile ezilerek yağ elde edilebilir. Bu soğuk pres yöntemi ile elde edilen yağ da kozmetik yağ olarak kullanılmaktadır.
Argan ağaçlarına tırmanan keçiler ve doğanın bir nimeti olan Argan ağaçları son yıllarda medya yardımı ile son derece popüler hale geldi. Bu durum da bölgede yaşayan çiftçiler için alternatif bir kazanç kapısı yarattı. Turistlerin ağaçta yaşayan keçilere olan ilgisini gördükten sonra, bazı çiftçiler mali kazanç için durumu manipüle etmeye karar verdiler. Kendilerinin kimi zamanlarda bu keçileri ağaçlara zorla çıkardıkları ve hatta inmelerine engel oldukları anlaşıldı.
Çiftçiler, mevcut bir iş fırsatından en iyi şekilde yararlandıklarını söyleseler de, hayvan koruma dernekleri bu durumun keçiler için en iyisi olduğu konusunda hemfikir değil. Bu nedenle gittiğiniz turistik bir ortamda hayvanlar bir biçimde kullanılıyorsa, arka planda işlerin nasıl döndüğünü bilmeniz önemlidir. Ayrıca göz atmak isterseniz: Houtouwan: Çin’de Bulunan Doğa Tarafından Yutulmuş Terk Edilmiş Bir Köy
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Tree Climbing Goats of Morocco; Yayınlanma tarihi: 13 Mayıs 2015; Bağlantı: https://www.amusingplanet.com
- Booming markets for Moroccan argan oil appear to benefit some rural households while threatening the endemic argan forest; Bağlantı: https://doi.org/10.1073/pnas.1106382108
- These tree-climbing goats disperse seeds by spitting instead of pooping them out, study says. Yayınlanma tarihi: 26 Mayıs 2017; Bağlantı: https://www.theverge.com
- Argan Yağı ve Biyolojik Aktivitelerinin Değerlendirilmesi. Bağlantı: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2096399?
YolveMacera
