Himalayaların eteklerinde, Mosuo halkının evi ve genellikle ‘Kadınların Krallığı’ olarak adlandırılan gizemli bir ülkeye açılan kapı olan mükemmel Lugu Gölü bulunur. Mosuo’nun nüfusu yaklaşık 40.000 kişidir ve yüzyıllar boyunca Çin’in Sichuan ve Yunnan eyaletlerini çevreleyen Lugu Gölü kıyısında ve çevredeki dağlarda, ahşap evlerle dolu pitoresk köylerde grup halinde yaşamışlardır.
Lugu Gölü, Çin’in güneybatısında, Yunnan ile Sichuan eyaletlerinin sınırında yer alan büyüleyici bir göldür. Bu göl, aynı zamanda Lugu Gölü Ulusal Turistik ve Kültürel Manzara Koruma Alanı’nın bir parçasıdır. Lugu Gölü, özellikle etnik Mosuo halkının yaşadığı bir bölge olarak ünlüdür ve bu nedenle yerel kültür ve geleneklerle ilgili önemli bir merkezdir.
Deniz seviyesinden 2.700 m yükseklikte ve en yakın şehrin arabayla yaklaşık altı saat uzaklıkta olması nedeniyle bölgenin uzaklığı, dünyanın başka hiçbir yerinde bulunmayan geleneklerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Mosuo halkı geleneksel olarak matrilineal bir toplum yapısına sahiptir. Bu da aile soyunun anneden kız çocuğa aktarıldığı anlamına gelir.
Mosuolar’da Aile Düzeni
Mosuo halkında evlilik kurumu yoktur. Erkeklerin mülk edinme hakkı bulunmaz ve bir ailenin soyunun devamı kız çocuk üzerinden sağlanır. Yani evin reisi kadındır. Ailenin gelir durumunun kısıtlı olması durumunda erkek çocukları okutulmaz ancak kız çocukları okutulur. Doğan çocuklar babanın değil, annenin soyadını alır.
Erkeklerin baba rolleri yoktur; dayı olarak önemli rol üstlenirler. Kız kardeşlerinin çocuklarına bakarlar. Kazandıkları parayı annelerine teslim ederler. Balıkçılık, hayvancılık ve tamirat, inşaat, hayvan kesme gibi güç isteyen işleri yürütürler. Her ne kadar son karar mekanizması büyükanne olsa da aileye ilişkin önemli konularda karar alınmasına yardımcı olurlar. Yani tam olarak tersine bir dünya söz konusudur.
En eşsiz kültürel geleneklerden biri zouhun veya ‘yürüyen evlilikler’dir. Bir reşit olma töreninin ardından Mosuo kadınları, yaşamları boyunca istedikleri kadar sevgiliye sahip olabilecekleri anlamına gelir. Evlenecekleri erkekleri de kadınlar seçerler.
Bu ‘evlilik’ sırasında erkekler, davet üzerine kadının evini ziyaret eder ve geceyi belirlenmiş bir odada geçirirler. Sonrasında da gün ağarırken ayrılır ve kendi evlerine dönerler. Çiftler birlikte yaşamaz ve bebekler yalnızca kadının ailesi tarafından büyütülür. Bu süreçte de babalık rolü erkek kardeşler ve amcalar tarafından sağlanır.
Mosuo Kültürü Giderek Yok Oluyor!
Diğer birçok geleneksel toplumla karşılaştırıldığında bu evliliklerinin benzersiz yanı, kadının gelir açısından erkeğe bağımlı olmaması nedeniyle ilişkilerin doğal seyrinde ilerlemesine izin verilmesidir. Mosuo’lar geleneksel olarak animisttir ve Ana Tanrıça fikrine inanırlar. Ayrıca köpeklere hürmet gibi bazı sıra dışı inançları da vardır.
2015 yılında açılan bir yol ve havaalanının inşasıyla Lugu kıyılarına giderek daha fazla turist geliyor ve yeni inanç ve uygulamalar getiriyor. Bunun bir sonucu olarak da Mosuo kültürü şu anda modernlik ile antik gelenek arasında sıkışıp kalmış istikrarsız bir noktada bulunuyor.
Şaşırtıcı derecede aykırı bir aile yapısına sahip olan bu kadim kabilenin günümüzde pek çok kişinin dikkatini çekiyor. Bunun bir sonucu olarak da yüzlerce turist onları ziyaret ediyor, antropologlar onları incelemek için çalışmalar planlıyor. Çin hükümeti de bu durumdan oldukça mutlu gibi gözüküyor.
Dünyanın dört bir yanındaki birçok ilk ulus toplulukta olduğu gibi, turizmden para kazanma fırsatının da bir bedeli var. Bu bedel de kültürlerini ziyaretçilere açmaları sonucunda yavaş yavaş değişmeleri biçiminde ortaya çıkıyor. Bir çok kişi kendi kabilesinin dışından birileri ile evleniyor ve iş bulmak için daha büyük şehirlere taşınıyor. Bu durumda da kültürlerini koruma görevi yaşlı kadınlara kalmış gibi gözüküyor.
Yazının devamında ayrıca göz atmak isterseniz: Kitle Turizmi Yüzünden Tehlike Altında Olan Dünya Miraslarını Tanıyalım
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Where Women Reign: An Intimate Look Inside a Rare Kingdom. Yayınlanma tarihi: 14 Ağustos 2017. Bağlantı: Where Women Reign: An Intimate Look Inside a Rare Kingdom
- China’s ‘Kingdom of Women’. Yayınlanma tarihi: 13 Temmuz 2018. Bağlantı: China’s ‘Kingdom of Women’
YolveMacera
