Cehennem Kapısı: Türkmenistan’da 50 Yıldır Sönmeyen Ateş

“Cehennem Kapısı” olarak da isimlendirilen Darvaza gaz krateri, Türkmenistan’da Karakum Çölü’nün derinliklerinde bulunuyor. 50 yıldan fazla süredir yanan ateşi ile bu nokta yaklaşık yedi kilometre ötede Darvaza’da yaşayan 350 köylü için sürekli bir kamp ateşi manzarası sunuyor.

“Darvaza” adı Türkmen dilinde “kapı” anlamına gelmektedir. Bu nedenle yerel köy halkı yanan bu çukura “Cehennem Kapısı” adını vermeyi uygun görmüş durumda.

Cehennem Kapısı Neden Yanıyor?

“Cehennem Kapısı”, yüzeyin altındaki bir metan gazı rezerviyle besleniyor. Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’a 260 kilometre mesafede bulunan Darvaza Krateri 1971 yılında, doğalgaz araması yapan Rus bilim insanları tarafından tesadüfen keşfedilecekti. Jeologlar sondaj yapmaya başladıklarında, sondaj kulesi delme sırasında gazla dolu büyük bir doğal mağaraya isabet etti.

Mağara devamında üzerindeki makinelerinin ağırlığına dayanamayarak çöktü. Bu da devamında zincirleme bir reaksiyon başlattı. Bu kısımdaki kayıtlar gizli tutulmasına rağmen, muhtemelen hem sondaj kulesini hem de birkaç jeologu beraberinde içeri aldı.

Olayın sonunda da yaklaşık 70 metre genişlikte ve 20 metre derinlikte bir krater oluştu. Devamında da içindeki metan gazı atmosfere yayılmaya başladı. Gaz esas olarak toksik olmayan metan olsa da nefes almayı zorlaştırıyordu.

Sonucunda bu durumun Karakum Çölü’nde dolaşan yerel vahşi yaşam için bir sorun ortaya çıkarması uzun sürmedi. Ayrıca bir köyün yakınında geniş bir çukurdan sızan zehirli gaz olması fikri de yeterince kötü görünüyordu.

Sonunda jeologlar fazla gazı kontrollü bir biçimde yakmaya karar verdiler. Hesaplamalarına göre mevcut yakıt bir hafta içinde bitecekti. Ancak ne yazık ki hesaplamalarından çok daha fazlası vardı. Sonucunda Cehennem Kapısını ateşe verdiler ve yarım yüzyıldan fazladır sönmeyen bir aleve neden oldular. 

Cehennem Kapısı Kısa Bir Sürede Turistik Bir Yer Haline Geldi

İlerleyen süreçte bir çölün derinliklerinde yanan dev bir ateş fikri bölgeyi egzotik ve cazip bir hale getirdi. Devamında da pek çok maceraperesti, yaz sıcaklarının 50ºC’yi bulduğu Karakum Çöl’üne çekti. Darvaza Cehennem Kapısı çukurunun turistik potansiyeline rağmen, Türkmen Devlet Başkanı Kurbankulu Berdimuhammedov kraterin varlığından çok da memnun değildi.

2010 yılında jeologlara ve ilgili makamlara yangını söndürmenin bir yolunu bulmalarını emretti. Dünyanın en çok doğal gaz ihraç eden beşinci ülkesinin lideri olarak Berdimuhamedov, sönmeyen alevlerin diğer gaz sahalarının sondajını imkansız hale getireceğinden ve bunun Türkmenistan’ın önemli gelirlerini ciddi şekilde engelleyebileceğinden endişeliydi. Ancak jeologlar alevleri nasıl söndüreceklerini bilemediler. O zamandan sonra da bölge yakınlarında kamp kurabileceğiniz turistik bir yer olarak kullanılıyor.

Başkan, 8 Ocak 2022’de televizyonda yaptığı bir konuşmada, uzmanlara “yangını söndürmek için bir çözüm bulmaları” talimatını tekrar verdiğini söyledi. Berdimuhamedov kraterin “hem çevreyi hem de yakınlarda yaşayan insanların sağlığını olumsuz etkilediğini” sözlerine ekledi.

Türkmenistan hükümeti henüz Darvaza gaz kraterini söndürmek için bir zaman çizelgesi yayınlamadı. Ve herhangi bir çözüm bulunmazsa, bilim insanları Cehennem Ateşinin içindeki metan gazı tükenene kadar yanmaya devam edeceğini düşünüyor.

Darvaza’yı ziyaret etmeyi düşünenler için bu bölgede konaklama yapmak, beklentileri fazla yüksek tutmamak kaydıyla mümkün. Kraterin birkaç yüz metre ilerisinde geleneksel çadırlarda kalabileceğiniz gibi, Darvaza Köyü’nde ziyaretçilere evini açan ailelerin yanında da konaklayabilirsiniz. Tabii kamp yapmayı seviyorsanız buraya gelen pek çok turist gibi çadır kurmayı da tercih edebilirsiniz.

Yazının devamında ayrıca göz atmak isterseniz: Aynoroz Tepesi: Kadınlara Yaklaşmanın Bile Yasak Olduğu Bir Yer

Kaynaklar ve ileri okumalar

• Inside Turkmenistan’s Gates of Hell, The Massive Smoldering Pit That’s Been Burning For 50 Years. Yayınlanma tarihi: 11 Ocak 2022; Bağlantı: https://allthatsinteresting.com
• The ‘Gates of Hell’ may finally be closed, Turkmenistan’s president announces. Yayınlanma tarihi: Bağlantı: https://www.livescience.com/

YolveMacera