Moena, kuzey İtalya bölgesinde, İtalya-Avusturya sınırında yer alan küçük bir köydür. Büyüleyici Dolomitler’in kalbinde yer alan ve Catinaccio, Sassolungo, Monzoni ve Latemar gibi dağlarla çevrili olan köy, Fassa Vadisi’ndeki en büyük yerleşim birimidir. Bu köy aynı zamanda bir kayak merkezi olan “Tre Valli” bölgesinin neredeyse kalbinde yer almaktadır.
Moena’nın doğal zenginliklerinin yanı sıra kültürel açıdan da sunabileceği çok şey vardır. Ancak tüm bunların ötesinde bu köy ile ilgili bilmeniz gereken önemli bir bilgi daha mevcut. O da bu köyde yaşayan insanların Türk olmamasına ve hatta Türkiye’yi hiç görmemesine rağmen yaklaşık 300 yıldır Türklere sempati duyuyor olmasıdır.
Aslında Moena köyü 1683 yılından beri El Turco olarak adlandırdığı kişiyi atası bellemektedir. Ve bu köy halen Türk geleneklerini yaşatmaya çalışır.
Osmanlı imparatorluğu bilindiği üzere kültürel açıdan en zengin ve en uzun ömürlü imparatorluklardan biridir. Anadolu, Kuzey Afrika ve Ortadoğu’dan Balkanlar’a kadar geniş bir coğrafyaya yayılan imparatorluğun kültür ve yaşam tarzı, fethettiği ve yönettiği toprakları da etkilemiştir. Bu nedenle Balkanlar’da veya Afrika’nın unutulmuş bölgelerinde Osmanlı cami, han veya medreselerini görmek şaşırtıcı değil.
Ancak Türk şenlikleri düzenleyen, camlarına Türk bayrakları asan bir İtalyan kasabası olan Moena Köyü bir istisnadır. Çünkü onlaraın bu Türk sempatisinin temelinde Osmanlı İmparatorluğu ile bir bağlantısı yoktur. Buna rağmen Moena adlı İtalyan dağ kasabasında yaşayanlar daha önce hiç görmemiş olsa da her Ağustos ayında düzenlediği festivalle Türk folklorunu yaşatmaya devam ederler. Bunun arka planındaki hikaye de oldukça ilgi çekicidir.
Moena Köyü Nasıl Türk Köyü Oldu?
Bu inanılmaz ve şaşırtıcı hikaye, evinden uzakta yabancı bir ülkede yalnız kalan yaralı bir Osmanlı yeniçerisiyle başladı. Hikâyeye göre Hasan adında bir yeniçeri, Rusça, İtalyanca ve Almanca bilgisi sayesinde Osmanlı ordusunda istihbarat subayı olarak görevlendirilmişti.
Orhan Yeniaras’ın “El Turco” adlı kitabına göre Hasan, istihbarat toplamak için genellikle bir Hıristiyan rahip kılığında Venedik, Viyana, Berlin ve Roma’yı birçok kez ziyaret etti. Ancak sadrazam Kara Mustafa Paşa’nın 1683’te İkinci Viyana Kuşatması için yola çıkmadan önce kaybolan 12 Osmanlı ajanı hakkında bilgi toplamasını istemesi, Hasan’ın hayatı ve kariyerini tamamen değiştirecekti.
Sadrazam Avusturyalılara saldırıyı geciktirdiği için Osmanlılar savaşı kazanma şansını kaybetmeye başlamıştı. Bu durum karşısında Hasan, sadrazamı verdiği taarruz ve kuşatmanın zamanlaması konusunda eleştirecekti.
Ancak Hasan’ın cesur çıkışının bir bedeli de vardı. Sonucunda Osmanlı ordusunda bir paşanın kararlarını sorgulamak bir yeniçeri için uygun değildi. Bu nedenle de sadrazam infazcılara başını kesmelerini emretti. Bir biçimde kaçmayı başaran Hasan, güvenli bir yere ulaşmak için yaklaşık 200 kilometre yol kat etti: Ulaştığı yer ise tahmin ettiğiniz gibi Moena oldu.
Moena halkı yaralı ve yalnız Osmanlı yeniçerisine onun niyetini sorgulamadan yardım eli uzattı. Hasan’ın iyileştiği güne kadar evlerinin kapıları açık tuttu. Kasaba halkının ‘El Turco’ adını verdiği Hasan onlardan biri oldu ve hatta yerel bir İtalyan kadınla evlendi.
Bir gün, kasabasının başı, onlardan yüksek vergiler talep eden Augsburg Dükalığı ile derde girdi. Özgürlüğüne düşkün bir Türk olan Hasan, daha fazla para talebine karşı çıkarak yerel halkı isyana teşvik etti.
Bu, Moena halkını Almanlarla savaşmaya yöneltti ve sonunda da bir zafer elde edildi. Bunun sonucunda da Hasan, kasabanın kahramanı haline geldi. Moena’ya barış, huzur ve bolluk götüren El Turco ömrünün sonuna kadar bu şirin köyde yaşadı. O günden bugüne Moena köyü La Turchia ya da Rione Turchia olarak da anılmaya başladı.
Moena Köyünde Günümüzde Halen Moena Türk Bayramı Kutlanmaktadır
Hasan öldükten sonra çocukları ve torunları bu küçük İtalyan kasabasında hatırasını yaşattı. Nesilden nesile aktarılan hikayesi Moena Türk Bayramı’nda da kutlanmaya devam ediyor. Festival, her yıl Ağustos ayının ilk haftasında gerçekleşiyor. Yöre halkı yeniçeri kıyafetleri içinde, Türk bayrağı asarak Hasan’ı anımsıyor.
Moena sakinleri 300 yılı aşkın bir süredir Türkler gibi yaşıyor. Anadolu insanı için uzun süredir kayıp olan Osmanlı geleneklerini yaşatmaya çalışıyor. Sonucunda, orada bizi bekleyen bir köy var İtalya’da. Yolu düşenlerin gidip, görmesi dileğiyle…
- Fransa Sadece Paris Değildir, Mont St. Michel’i de Keşfedin
- Modern Ütopya Kasabası: Auroville
- Gizemi Çözülememiş Bir Ada: Por-Bajin
- Rjukan: Dev Aynalar İle Aydınlanan Bir Kasaba
- Alp Dağlarında Bir Güzel: Berchtesgaden
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- MOENA (TRENTINO ALTO ADIGE); Bağlantı: https://www.italymagazine.com/moena
- Moena: A hidden Turkish town in the foothills of the Alps; yayınlanma tarihi: 18 Şubat 2015; Bağlantı: https://www.dailysabah.com/
YolveMacera
