Dünya üzerindeki birçok toplumda erkek egemenliğinin baskın olduğu bir düzen görülse de, Çin’in güneybatısındaki Yunnan eyaletinde yaşayan Mosuo halkı, bu düzenin dışında bir örnek sunuyor. Yaklaşık 40.000 kişilik nüfusa sahip bu küçük topluluk, anaerkil yapısıyla dikkat çekiyor.
Mosuo kültürü, kadınların toplumsal, ekonomik ve hatta ailevi düzenin merkezinde olduğu eşsiz bir yaşam biçimini temsil ediyor. Bu özellikleriyle “Kadınların Krallığı” olarak anılıyor ve dünya genelinde büyük bir ilgi uyandırıyor.
Çin’in güneybatısında, Yunnan ile Sichuan eyaletlerinin sınırında yer alan Lugu Gölü, doğal güzellikleri ve eşsiz kültürel zenginlikleriyle büyüleyici bir destinasyondur. Bu göl, sadece doğasıyla değil, aynı zamanda bölgeye özgü olan Mosuo halkının yaşam biçimiyle de dikkat çeker.
Lugu Gölü, deniz seviyesinden 2.700 metre yükseklikte yer almakta olup, Çin’in en yüksek göllerinden biridir. Çevresindeki dağlarla kuşatılmış olan bu sakin su kütlesi, aynı zamanda eşsiz bir ekosistemi barındırır.
Bölgeye ulaşmak oldukça zahmetlidir; en yakın şehirden arabayla yaklaşık altı saat süren bir yolculuk gerektirir. Bu coğrafi izolasyon, yüzyıllar boyunca Lugu Gölü çevresinde benzersiz geleneklerin ve kültürel unsurların gelişmesine olanak sağlamıştır.
Mosuolar’da Aile Düzeni Nasıldır?
Mosuo toplumu, matriarkal (anaerkil) bir sistem üzerine kurulu. Bu sistemde, aile içindeki en yaşlı kadın, genellikle ailenin lideri konumunda. Mal varlıkları, miras ve aile içindeki önemli kararlar tamamen kadınların kontrolü altında.
Mosuo toplumunda soy, kadınlar üzerinden devam eder. Çocuklar, annelerinin soyadını alır ve ailenin tüm bireyleri annenin evinde bir arada yaşar. Erkek çocuklar büyüdükçe anne evinden ayrılmak yerine orada kalmaya devam eder ve annenin kontrolündeki aile düzenine katkıda bulunur.
Mosuo halkının en dikkat çekici özelliklerinden biri, geleneksel evlilik sistemine sahip olmamalarıdır. “Yürüyüş evliliği” olarak bilinen bu sistemde, kadınlar ve erkekler resmi olarak evlenmezler. Bunun yerine, kadınlar istedikleri zaman bir erkekle ilişki yaşayabilirler ve bu ilişki tamamen kadının kontrolündedir. Erkek, kadının evine yalnızca gece gider ve sabah kendi ailesinin evine geri döner. Bu sistemde, partnerlik ilişkisi sevgi ve bağlılık üzerine kuruludur, ancak herhangi bir yasal veya ekonomik bağ içermez.
Çocuklar, annenin ailesinde büyütülür ve babalarıyla resmi bir bağları bulunmaz. Babalar, çocuklarının yetiştirilmesine katılmaz; bu görev, annenin erkek kardeşleri gibi diğer erkek akrabalar tarafından üstlenilir. Bu yapı, Mosuo toplumunda kadınların özgürlük ve kontrol sahibi olmasını sağlamaktadır.
Mosuo Kültüründe Ekonomi de Kadınların Kontrolündedir
Mosuo kültüründe ekonomik düzen de kadınların kontrolündedir. Aileye ait topraklar ve mülkler, kadınların denetimindedir ve genellikle nesilden nesile kadınlar üzerinden miras kalır. Kadınlar, tarım, hayvancılık ve ticaret gibi faaliyetlerde ön plandadır. Erkekler ise genellikle fiziksel iş gücü gerektiren görevlerde rol alır.
Mosuo kadınları, topluluk içinde ekonomik bağımsızlıklarını ve güçlerini sürdürebilmektedir. Bu, onların hem aile içinde hem de toplumsal alanda liderlik yapabilmesine olanak tanır. Erkekler, bu düzenin doğal bir parçası olarak kadınların liderliğini kabullenir ve destekler.
Mosuo halkı, Tibet Budizmi ile animist inançların bir karışımını benimsemiştir. Ancak dini ritüellerin ve ibadetlerin düzenlenmesinde de kadınlar söz sahibidir. Mosuo’nun animist inançları, doğa ve atalara büyük bir saygı duyulmasını içerir. Ailenin en yaşlı kadını, genellikle bu ritüellerin merkezinde yer alır ve topluluğun ruhani lideri olarak görülür.
Modern Dünyada Mosuo Kültürü
Mosuo halkı, uzun yıllar izole bir yaşam sürmüş olsa da modern dünyanın etkileri bu topluluğa da ulaşmıştır. Artan turizm, Mosuo kültürünü dünyaya tanıtmış, ancak aynı zamanda geleneksel yapıyı tehdit eder hale gelmiştir. Özellikle genç nesiller arasında geleneksel yaşam biçiminden koparak şehirlerde yaşamayı tercih edenlerin sayısı artmaktadır.
Turizm sayesinde Mosuo halkı ekonomik anlamda bir büyüme yaşamış olsa da, bu durum kültürel değerlerin kaybolma riskini de beraberinde getirmektedir. Mosuo kadınları, modernleşme ile gelen değişimlere uyum sağlarken bir yandan da geleneksel düzenlerini koruma mücadelesi vermektedir.
Sonuç olarak
Bu kültür, toplumsal cinsiyet rollerine dair farklı bir bakış açısı sunar ve kadınların liderlik ettiği bir düzenin nasıl işleyebileceğini gösterir. Mosuo kültürü, kadınların ekonomik ve sosyal bağımsızlığını destekleyen bir model olarak, cinsiyet eşitliği konusundaki tartışmalara ilham verebilir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Where Women Reign: An Intimate Look Inside a Rare Kingdom. Yayınlanma tarihi: 14 Ağustos 2017. Bağlantı: Where Women Reign: An Intimate Look Inside a Rare Kingdom
- China’s ‘Kingdom of Women’. Yayınlanma tarihi: 13 Temmuz 2018. Bağlantı: China’s ‘Kingdom of Women’
YolveMacera
