Gerçekçi olalım. Sabahlar bir çoğumuz için berbattır. Rahat ve sıcak yataklarımızdan kalkma, rahatsız edici alarm sesi ve işe gitme fikri kulağa şu an bile pek sevimli gelmiyor. Anlaşılan Roma’nın filozof Kralı Marcus Aurelius da aynı biçimde düşünüyordu.
Bu nedenle, başyapıtı Meditasyonlar’da ayağa kalkmak için tavsiyeler yazmak zorunda kaldı. Bu tavsiyeleri elbette kendine vermişti. Ancak yine de biraz göz atmak sizi sabah insanı yapmasa da ayağa kalkmanızı biraz daha kolaylaştırabilir.
Marcus Aurelius Kimdi?
Yunan filozofu Platon, ünlü eseri Cumhuriyet’te ideal şehir devletinin bir “Filozof-Kral” tarafından yönetilmesi gerektiğini savunmuştu. Bu unvana en uygun adaylardan biri, 161-180 yılları arasında Roma imparatoru olan stoacı filozof Marcus Aurelius idi. Roma’nın ‘Beş İyi İmparatoru’ndan biri olarak kabul edilen Marcus’un Platon’un dile getirdiği bu unvanı hak etmesinin nedeni kaleme aldığı felsefe kitabı Meditasyonlar ( Meditations – Kendime Düşünceler) idi.
Kendime Düşünceler Marcus Aurelius’un kendisine özel notlarını ve Stoacılık felsefesi üzerine düşüncelerini kaydeden bir dizi kişisel yazıdır. Büyük olasılıkla, başka biri tarafından yayınlanmasını veya okunmasını asla amaçlamamıştı.
Bu nedenle Marcus Aurelius’un Meditasyonları felsefe tarihinde eşsiz bir belgedir. Sonucunda bir filozofun beyninin içini net bir biçimde görmemizi sağlar. Metin bize bir kişi olarak Marcus hakkında çok şey anlatır ve ölümünden binlerce yıl sonra bile onunla ilişki kurmamızı sağlar.
“Sabahları canın yataktan çıkmak istemediğinde, hemen şöyle düşün: “Bir insanın görevini yerine getirmek için kalkıyorum. Bunu yapmak için için doğdum, bu dünyaya bunun için getirildim. Peki ama neden yakınıyorum öyleyse? Yataktan çıkmayıp yorganı başıma çekmek için mi yaratıldım yoksa?
Kuşkusuz çok daha hoş bir şey bu. Bunun için mi geldin dünyaya öyleyse? Harekete geçmek için değil de, duyuları sınamak için mi? Ağaçları, kuşları, karıncaları, örümcekleri, arıları görmüyor musun? Onların her birinin evrenin akışı içinde kendine düşen görevi yerine getirdiğini, evrensel düzene küçük de olsa katkıda bulunduğunu görmüyor musun? Sense, kendi adına, bir insan olarak yapman gereken şeyi yapmayı ret mi edeceksin? Kendi doğana uygun olanı yapmak için acele etmeyecek misin? “
Marcus Aurelius Bize Ne Mesaj Verir?
Marcus Aurelius insanların erdemli bir şekilde yaşaması gerektiğine inanırdı. İnsanlar doğaya uygun bir biçimde yaşamalıydı: “Eğer böyle yaparsan, hiçbir şey ummaz, hiçbir şeyden korkmaz, yaptığın her işten ve söylediğin her sözden hoşnut olursan, ancak öyle mutlu olabilirsin.”
Marcus’un dünyasında, atlardan insanlara kadar her şeyin bir amacı vardır. İnsanın amacı, düşünen bir varlık olarak, zihnini önemsiz şeylerden, dikkat dağınıklığından temizlemek ve kendini yanılsamalardan kurtarmak olmalıdır. Devamında da her gün yapılması gereken en önemli göreve odaklanması gerekmekteydi. Başka bir yazısında şöyle der.
“Eğer dış kaynaklı herhangi bir şeyden sıkıntı duyuyorsanız, sorun o şeyin kendisinden değil, sizin bakış açınızdan kaynaklanır ve bunu her an değiştirme gücüne sahipsiniz. “.
Sabahları yorgun olabiliriz ve kalkıp yapmamız gereken işler sıkıcı, kasvetli ve yorucu olabilir. Ancak ayağa kalkmalıyız ve sonra üretken olmalıyız. Yukarıdaki paragraflarda, Aurelius’un yataktan kalkmanın ve işe gitmenin insan yaşamının bir parçası olduğunu ve bu nedenle yapması gerektiğini sürekli kendine hatırlattığını görebiliriz.
“Kaderin sizi mahkûm ettiği şeyleri kabul edin ve kaderin sizi bir araya getirdiği insanları sevin; ama bunu bütün kalbinizle yapın.” Onun kitabından bu alıntı, kişisel gelişim endüstrileri tarafından sahiplenilmiştir. Bu nedenle bir yerlerde rastlamanız olasıdır. Halbuki Marcus Aurelius’un kastettiği gerçeği, genel felsefesinin bağlamı içinde değerlendirmek gereklidir.
Stoacılar, insanın uymak durumunda kaldığı doğa yasaları olduğuna; bu yasalarla yaşamanın ve onları eksiksiz biçimde kabul etmenin ahlaklı bir yaşam sunduğuna inandılar. Kişinin, hayattaki değişimlere soğukkanlılıkla göğüs germesini beklediler. Bu nedenle, Marcus Aurelius’tan yapılan alıntıdaki modern “sevgi” vurgusu hatalıdır. Vurgulanan asıl nokta, kişinin kaderini kabullenmesidir. Mutluluğun anahtarı ‘Evrensel Aklın’ iradesini kabullenmek ve ‘doğaya uygun yaşamak’tır.
Stoacılar,a göre Evrendeki her şeyin, bir doğası vardır. Dünyanın düzgün çalışması için her şeyin doğasına uygun yaşaması gerekir. Eğer yapmazsan, sadece erdemden yoksun olmazsın. Aynı zamanda muhtemelen mutsuz da olursun. Bu nedenle, yatakta kalırsanız rahat olsanız da, uzun vadede sonuçlar daha az hoş olacaktır. Bir daha ki sefere yataktan kalmakta zorlandığınız da bilgelerin bile aynı sorunlu yüzleştiğini anımsamak sizi daha fazla motive edecektir.
Göz atmak isterseniz: Modern Zaman Sorunu: Sürekli Meşgul Olmak Zorunluluğu
Kaynaklar ve İleri okumalar:
- How to Begin Each Day: A Recipe for Unshakable Sanity and Inner Peace from Marcus Aurelius; Bağlantı: https://www.brainpickings.org/
- Marcus Aurelius’ guide to becoming a morning person; yayınlanma tarihi: 17 mart 2020; Bağlantı: https://bigthink.com/
YolveMacera
