Son yıllarda Avrupa’nın gözde turistik şehirlerinde kitlesel turizmin yarattığı baskıya karşı büyük çaplı protestolar düzenlendi. Bu tepkiler, turizmin mevcut hâliyle sürdürülemez olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Bu yüzden, artık seyahate bakışımızı değiştirme zamanı. “Onarıcı turizm” adı verilen yaklaşım, yalnızca iz bırakmadan gitmeyi değil; katkı sunarak geride bir değer bırakmayı amaçlıyor.
Bu anlayış, ziyaret edilen yerlerin hem çevresel hem de kültürel dokusuna saygı gösterirken, yerel ekonomiyi de destekliyor. Tüketmekten çok paylaşmaya, zarar vermekten çok onarmaya odaklanan bu yaklaşım, seyahati daha bilinçli ve dönüştürücü bir deneyime dönüştürüyor.
Bu bakış açısı, tatili yalnızca kişisel bir kaçış olarak görmekten vazgeçmeyi gerektiriyor. Sadece güneşin altında dinlenmek yerine, bir ağaçlandırma projesine katılmak, yerel zanaatkârlardan geleneksel el sanatlarını öğrenmek ya da kültürel etkinliklere dahil olmak gibi deneyimlerle daha derin ve anlamlı bir tatil geçirmek mümkün.
Bazı destinasyonlarda, yoksulluğu azaltmayı veya yerli halkın yaşam koşullarını iyileştirmeyi amaçlayan topluluk projelerinde gönüllü olarak yer almak da bu dönüşümün bir parçası olabilir. Böylece seyahat, sadece bir moladan ibaret olmaktan çıkar; hem bireye hem de gidilen yere katkı sunan bir yolculuğa dönüşür.
Onarıcı Turizm: Turizmin Dönüştürücü Gücü
Onarıcı turizm, seyahat sektöründe giderek daha fazla ilgi gören bir kavramdır. Bu yaklaşım, yalnızca turizmin olumsuz etkilerini azaltmayı değil; aynı zamanda ziyaret edilen yerlerin ekosistemlerine, ekonomilerine ve kültürel yapısına aktif biçimde katkı sunmayı hedefler.
Aslında bu fikir tamamen yeni değildir. Dünya genelinde yerli topluluklar yüzyıllardır onarıcı turizmin özünü yansıtan pratikler uygular. Yine de son yıllarda çevresel farkındalığın artması ve pandemi sonrası sürdürülebilir seyahatin daha çok tartışılması, bu yaklaşıma yeniden bir ilgi doğmasına neden oldu.
Onarıcı turizm ile sürdürülebilir turizm arasında önemli bir fark var. Sürdürülebilir turizm, turizmin verdiği zararı en aza indirmeye çalışırken, onarıcı turizm daha ileri gider; aktif olarak doğayı ve toplulukları iyileştirmeye odaklanır. Amaç yalnızca zarar vermemek değil, bulunduğu yeri daha iyi bir hâle getirmektir.
Bu yaklaşımın bir örneği de ekoturizmdir. Ekoturizm, doğal alanları ziyaret ederek çevreyi tanımayı ve korumayı amaçlayan bir seyahat türüdür. Doğa yürüyüşleri, kuş gözlemciliği ve vahşi yaşam izleme gibi faaliyetleri kapsar. Bu tür seyahatler, hem çevre koruma çabalarına maddi destek sağlar hem de doğanın yerel halk için değerini artırır.
Onarıcı turizmin bir diğer örneği, topluluk temelli turizmdir. Bu yaklaşım, yerel halkla birlikte yaşanarak kültürel etkinliklere doğrudan katılımı içerir. Bu tür etkileşimler, yerel ekonomilere doğrudan gelir ve istihdam yaratma imkânı sunarken, aynı zamanda geleneksel kültürlerin ve yaşam biçimlerinin korunmasına katkı sağlar.
Onarıcı Turizm Sektörü de Dönüştürme Gücüne Sahip
Onarıcı turizm yalnızca seyahatin içeriğiyle sınırlı değildir; sektörün kendisi de sürdürülebilir ve onarıcı uygulamalarla bu sürece katkı sunar. Oteller yenilenebilir enerji kullanır, su tüketimini azaltır ve sürdürülebilir yapı malzemeleriyle inşa edilir. Restoranlar yerel ve organik ürünleri tercih eder, gıda israfını önler ve kompost uygulamalarıyla toprak sağlığını destekler.
Bu yaklaşımın faydaları çok yönlüdür. Çevresel açıdan zarar görmüş ekosistemlerin onarılmasına, biyolojik çeşitliliğin korunmasına ve iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılmasına katkı sağlar. Topluluklar açısından ekonomik faydalar yaratır, istihdam olanakları oluşturur ve kültürel değerlerin yaşatılmasına destek olur.
Ancak onarıcı turizmin başarıya ulaşması yalnızca teknik uygulamalara değil, aynı zamanda bir zihin dönüşümüne de bağlıdır. Turizm işletmeleri, yalnızca olumsuz etkilerini azaltmakla yetinmez; bulundukları çevreyi ve toplumu bilinçli biçimde iyileştirme sorumluluğunu üstlenir. Aynı şekilde turistler de kendi etkilerinin farkına varır ve değerleriyle örtüşen seyahat tercihleri yapar.
İspanya’nın “Doğal Cenneti” olarak bilinen Asturias, onarıcı turizmin yaşayan bir örneğidir. Bölge, biyolojik çeşitliliğin korunmasına ve sürdürülebilir tarıma verdiği önemle bu yaklaşımın temel ilkelerini somutlaştırıyor. Burada ziyaretçiler agro-turizm etkinliklerine katılabiliyor, sahil temizliği gibi gönüllü çalışmalarda yer alabiliyor ve Asturias’ın doğaya duyarlı misafirperverliğini bizzat deneyimleyebiliyor.
Sonuç Olarak
Onarıcı turizm, seyahat sektörünü dönüştürme potansiyeline sahip güçlü bir yaklaşımdır. Yalnızca zararı en aza indirmekle kalmaz; bulunduğu yere kalıcı bir iyileşme kazandırmayı amaçlar. Bu anlayış, hem insanlar hem de gezegen için daha iyi bir geleceğin kapısını aralar. Elbette bu dönüşüm, turistlerden işletmelere ve yerel topluluklara kadar herkesin sürdürülebilirliğe kararlılıkla bağlı kalmasını gerektirir.
Bu nedenle kendinize şu soruyu sormakta fayda vardır: Sıradan bir turist mi olmak istersiniz, yoksa merak duygusunu sorumluluk bilinciyle harmanlayan bir “onarıcı gezgin” mi?
Mesele yalnızca nereye gideceğimiz değil, nasıl seyahat edeceğimizdir. Seyahat etmek, yeni yerler keşfetmenin ötesinde, turizmin daha sürdürülebilir ve kapsayıcı bir geleceğe doğru evrilmesine katkı sunma fırsatı verir. Bu da yalnızca bugüne değil, gelecek yıllara da anlam katar.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Bellato, Loretta & Frantzeskaki, Niki & Nygaard, Christian. (2022). Regenerative tourism: a conceptual framework leveraging theory and practice. Tourism Geographies. 25. 1-21. 10.1080/14616688.2022.2044376.
- Travelling in 2025? Here’s how to become a ‘regenerative’ tourist. Kaynak site: Conversation. Yayınlanma tarihi: 7 Ocak 2025. Bağlantı: Travelling in 2025? Here’s how to become a ‘regenerative’ tourist
- Li, Kevin & Jin, Mengjie & Shi, Wenming. (2017). Tourism as an important impetus to promoting economic growth: A critical review. Tourism Management Perspectives. 10.1016/j.tmp.2017.10.002.
YolveMacera
