İtalya’nın güneyindeki Pisa şehrinde İtalyanca “mucizeler meydanı” manasına gelen Piazza dei Miracoli’de yer alan Pisa Kulesi ortaçağdan günümüze kalan dünyasının en büyük harikalarından biri olarak kabul edilir. Bu kulenin günümüzde bu kadar bilinir olmasının temel nedeni de elbette eğri olmasıdır. Her yıl milyonlarca turist, yüzyıllara dayanan yerçekimine meydan okuyan eğiminden etkilenerek bu bölgeye akın ediyor. Peki bu ikonik İtalyan cazibe merkezi daha ne kadar dayanacak?
Kulenin gelecekteki yapısal bütünlüğünü (veya eksikliğini) anlamak için öncelikle geçmişine bir göz atmayı gerektirir. Bilinmesi gereken ilk şey aslında kulenin ilk yapıldığı zamanlarda bu biçimde tasarlanmamış olmasıdır. O zaman akla gelen soru elbette günümüzde “Pisa kulesi neden eğridir?” biçiminde olur.
Pisa Kulesi Neden Eğildi?
Pisa Kulesi’nin yapımı 1173 yılında başlamıştır. İnşaat aşamasında kulenin ilk iki katı eğik değildir. Ancak 3. kat inşa edilirken 1178 yılında kule eğilmeye başlar. Sorun kulenin temeli ile ilgilidir. Kulenin temeli sadece 3 metre derinliğindeydi. Ancak sorun sadece temelin yeterince derin olmaması değildi. Aynı zamanda temel yoğun bir kil karışımı üzerine inşa edilmişti. Sonuç olarak bu temelin uzun bir yapıyı taşıması olanaklı değildi ve nitekim olmadı.
İlk birkaç kattan sonra, kulenin inşaatçıları güneye doğru bir eğim fark ettiler. Durum fark edildikten sonra inşaat 100 yıl durdu ve yetkililer yapının altındaki toprağın yerine oturmasını bekledi. Ancak bu esnada Cenova ile devam eden bir savaş vardı. Bu yüzden dikkatler başka yöne çevrildi. 1272’de Giovanni di Simone adlı bir İtalyan mühendis kulenin inşaatına devam etme kararı aldı.
Ancak eğimi düzeltmek yerine üst katların bir kenarını diğerinden daha uzun yaparak kulenin eğimini telafi etmek istedi. Bu biçimde 4 kat daha ekledi. Ancak bu ek ağırlık yapının daha da eğilmesine neden oldu. 1284 yılında Meloria savaşı nedeniyle inşaat tekrar durdu. 7. kat 1319’da tamamlandı, 1372’de bir çan odası eklendi ve kule tamamlandı. Tamamlanmasının ardından kule 1,6 derece eğildi.
Pisa Kulesini Kurtarma Çalışmaları
Yıllar içinde yapılan çeşitli güçlendirme girişimlerine rağmen, Pisa’nın kulesi yılda yavaşta olsa eğilmeye devam etti. Sonuçta bu da onu giderek artan bir çökme tehlikesiyle karşı karşıya bıraktı. Kule 1990-2001 yılları arasında güvenlik tehlikesi ve proje çalışmaları nedeniyle ziyarete kapatıldı ve kurtarma çalışmalarına başlandı. Ancak yetkililer turistle için ilgi odağı olan mevcut biçimi değiştirmek istemediler. Bu esnada kule 5,5 derece ile rekor eğime ulaşmıştı.
Yetkililer Pisa Kulesi’nin altından toprak çektiler devamında da 1993 yılında kulenin kuzey tarafının tabanına 600 ton kurşun yerleştirdi. Bu sayede de eğimi yüzde 10 kadar düşürmeyi başardılar. Kule 2001’de yeniden açıldıktan sonra düzeltme çalışmaları devam etti. 2008’de de eğim sabitlendi. Şu anda Pisa Kulesi’nin eğimi 3,99 derecedir.
Pisa Kulesi Neden Yıkılmıyor?
Bu yüksek bir bina için hala önemli bir eğim. Ancak Pisa kulesi yıllar içinde bir çok deprem atlatmasına rağmen ayakta kalmayı başardı. Yetkililer bunun bir kaç nedenden kaynaklı olduğunu iletiyor. İlk olarak kulenin yapımı esnasındaki kesintiler yapının zemine oturması için yeterli zamanı vermiş durumda. Ek olarak, kulenin tabanı sütun kaplı üst yarısından daha kalın olduğu için, kütle merkezi zeminden daha aşağıdadır ve bu da onu daha kararlı hale getiriyor. Son olarak kulenin temelinin altındaki yumuşak toprak sayesinde, yapı depremler esnasında daha az yıkıcı bir doğal titreşim periyoduna sahip oluyor. Bu nedenle de mühendisler Pisa Kulesi’nin öngörülemeyen bir felaket olmazsa yüzyıllar boyunca sabit kalacağını düşünüyor.
Göz atmak isterseniz
- Dünyanın En Küçük Ülkesi Hangisidir?
- Avrupa’nın En Aktif Yanardağı: Etna Yanardağı
- Chichen Itza: Muhteşem Bir Mimarinin Ardındaki Gizemler
- Playa Del Amor: Dünyanın Tek Saklı Kumsalı
- 8 Maddede Danimarka’nın Muhteşem Faroe Adalarını Tanıyın
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Why does the Leaning Tower of Pisa lean? yayınlanma tarihi: 22 Ağustos 2018; Bağlantı: https://www.history.com
- Leaning Tower of Pisa; https://en.wikipedia.org
- Is the Leaning Tower of Pisa really falling over?; Yayınlanma tarihi: 18 Nisan 2022; Bağlantı: https://www.livescience.com/
YolveMacera
