Traianus (Trajan) Sütunu, Roma İmparatorluğu’nun en ünlü ve en iyi korunmuş anıtlarından biridir. Bu olağanüstü anıt, Roma İmparatoru Trajan’ın hükümetinin zaferlerini ve başarılarını anmak amacıyla inşa edilmiştir.
İmparator Trajan, Roma İmparatorluğu’nun en önemli ve etkili imparatorlarından biridir ve dönemi Roma’nın altın çağı olarak kabul edilir. İmparatorluk yönetimindeki 19 yıllık saltanatı boyunca önemli askeri zaferler elde etmiş ve Roma İmparatorluğu onun döneminde en geniş sınırlarına ulaşmıştır.
Trajan, Dacia (şu anda Romanya) üzerine yaptığı başarılı seferler ve bu toprakları Roma İmparatorluğu’na katması ile tanınır. İmparatorluk yıllarının çoğunu savaşlarda geçirse de, iktidarlığı boyunca senato ile deuyumlu çalışmış, yoksul vatandaşlara yardım ederek onların sevgisini kazanmış, önemli imar faaliyetleri ile uğraşarak yollar, köprüler, hamamlar, forumlar yaptırmıştır.
Bu nedenle kendisinin adı günümüzde antik Roma İmparatorluğu’nun “Beş İyi İmparatoru” arasında yer almaktadır. ( Diğerleri Marcus Cocceius Nerva, Hadrian, Antoninus Pius ve Marcus Aurelius’tur. Bu beş imparator, Roma İmparatorluğu’nda genellikle hükümetin istikrarlı olduğu ve refahın yaygın olduğu bir dönemi temsil eder.)
Trajan Sütunu Nasıl İnşa Edildi?
Trajan’ın saltanatı, imparatorluk çapında ve imparatorluk başkentinde bir dizi inanılmaz mimari başarı ile karakterize edilen bir dönemdi. Bunların çoğu doğrudan imparatorluk fetih süreçleriyle ilgiliydi.
Mimar Apollodorus tarafından tasarlanan Trajan Sütunu, Roma’nın kalbinde, İmparatorluk forumlarının en büyüğü ve en ayrıntılısı olan Trajan Forumu’nun içinde yer almaktadır. Sütunun yüksekliği yaklaşık 100 Roma ayağı (29,6 metre), tabanı ise 125 Roma ayağı (37 metre) çapındadır.
Sütun, her biri yaklaşık 40 ton ağırlığında olan 18 silindirik Carrara mermer bloktan yapılmıştır. Bloklar ustalıkla oyulmuş ve iç sarmal bir merdivenle desteklenerek üst üste yerleştirilmiştir. Sütunun dış kısmı, tabandan tepeye kadar uzanan sürekli, spiral şeklinde bir friz ile süslenmiştir.
Bu karmaşık rölyef, savaş sahneleri, askeri kamplar ve hatta Trajan’ın askerlerine hitap etmesi dahil çeşitli sahneleri gösteren 2.500’den fazla figürle Daçya Savaşları’nın öyküsünü tasvir eder. Taşa oyulmuş bu antik filmin ana aktörü olan İmparator Trajan en az 58 sahnede yer almaktadır. Sütun kaidesindeki yazıtta Roma halkı ve Roma senatosu tarafından imparatorun onuruna ithaf edildiği yazılmaktadır. Ayrıca sütun kaidesi olarak kullanılan bir odanın, imparator ve karısı Plotina’nın mezar odası olduğu düşünülmektedir.
Trajan Sütunu Önemli Bilgilerin Günümüze Kalmasını Sağlamıştır
MS 101 ile 106 yılları arasında gerçekleşen birbirini takip eden iki çatışmada İmparator Trajan, dokuz Roma lejyonunda on binlerce askeri bir araya topladı. Antik dünyanın şimdiye kadar gördüğü en uzun köprülerden ikisini inşa ettikten sonra, Tuna Nehri’ni geçti. Sonrasında da kudretli Daçya krallığını iki kez yendi. Devamında Daçya eyaletini Roma İmparatorluğu’na ekledi. Tüm bu hikaye Trajan Sütunu kaidesinde yer alır.
Trajan Sütunu’nun spiral frizinde tasvir edilen sahneler, antik Roma tarihi, kültürü ve İmparator Trajan’ın hükümdarlığı dönemindeki askeri yaşamın çeşitli yönlerine dair değerli bilgiler sunar. Sütun ve spiral anlatı heykeli, Roma ordusu hakkında paha biçilmez bir bilgi kaynağıdır ve silahların, zırhların, gemilerin, teçhizatın, askeri birliklerin, tıbbi tedavinin ve lojistiğin benzersiz ayrıntılarını ortaya koymaktadır. Sütun aynı zamanda, propaganda sanatının bir güç göstergesidir. Birçok sahne başka kaynaklar tarafından da desteklenmektedir.
Trajan’ın sikkelerinde de görünen sütun, daha sonraki Roma dönemlerinde, Orta Çağ’da ve hatta Napolyon’un Paris’teki Vendôme sütunu kadar yakın bir zamanda, İmparator’un askeri harekatlarını da anmak için MS 1806’da dikilen benzer hatıra anıtlarına ilham kaynağı olmuştur. Trajan Forumu’nun ihtişamı çoktan kaybolmuş olsa da, imparatorun görkemli zaferinin tanığı olan sütun hâlâ ayaktadır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Bileta, Vedran. “What Is the Story Behind Trajan’s Column?” TheCollector.com, February 17, 2023, https://www.thecollector.com/what-is-the-story-behind-trajans-column/.
- Trajan’s Column: the marble marvel of ancient Roman military propaganda. Bağlantı: Trajan’s Column: the marble marvel of ancient Roman military propaganda
YolveMacera
