Bin yıl boyunca, Richat oluşumu diğer adıyla Sahra’nın Gözü, bizlerden saklanıyordu. Bunun nedeni, bu devasa ve gizemli jeolojik oluşumun yer seviyesinden fark edilmesinin zor olması idi. Bu nedenle bu muhteşem görüntüyü ancak uzaya gidince keşfedebildik.
Görmüş olduğunuz fotoğraf Rus kozmonot Oleg Artemyev tarafından 2014 yılında Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki görevi sırasında çekildi. Fotoğrafın odağında ise çöldeki gizemli yapılardan biri duruyor. Sahra Çölü’nün batısında yer alan bu yapı daha çok Sahra’nın Gözü olarak tanınıyor. Ancak Richat Oluşumu olarak da biliniyor. Daha sonra Landsat uydusu ek görüntüler aldı. Bu sayede de oluşumun boyutu, yüksekliği ve kapsamı hakkında bize daha fazla bilgi sahibi olduk.
Sahra’nın Gözü Nasıl Oluştu?
İlk uzay görevlerinden bu yana bilim insanlarının ilgisini çeken Richat Yapısı, oluşumu 600 milyon yıl geriye uzanan kayaç yapıları açığa çıkarıyor. Önceleri bir çarpışma krateri olduğu sanılan Richat yapısının gerçek oluşma sebebi de yakın zamanda açıklandı. Jeologlar, Sahra’nın Gözü’nün jeolojik bir kubbe olduğu sonucuna vardılar. Formasyon, en az 100 milyon yıllık kayalar içeriyor. Bu kayalardan bazıları Dünya’da yaşamın ortaya çıkmasından çok daha öncesine işaret ediyor. Günümüzde jeologlar, Richat oluşumu çevresinde kimberlit, karbonatitler, siyah bazaltlar (Büyük Hawaii Adası’nda görülenlere benzer) ve riyolitler dahil olmak üzere çeşitli magmatik kaya türleri buldular.
Sonuçta bir zamanlar bu gölge bugün olduğu gibi çöl değildi. Bunun yerine, bol miktarda su barındırıyordu ve muhtemelen de iklim çok daha ılımandı. Sonrasında yeraltındaki volkanik hareketler üstteki kumtaşı ve diğer kaya katmanlarını yukarı itti. Volkanizma hareketi durduktan sonra erozyon kaya katmanlarını aşındırmaya başladı. Sonrasında da bölge kendi içine doğru çökmeye başladı ve sonucunda da bugün gördüğümüz göz formu ortaya çıktı. Sahra’nın Gözü içindeki antik kayalar, araştırmacılara kökenleri hakkında bilgi verdi. Gözün oluşumunun, süper kıta Pangaea’nın ayrılmaya başladığı zamanlara denk geldiği düşünülüyor.
Sahra’nın Gözü Nerede?
Batı Sahra, Gözün oluşumu sırasında var olan ılıman koşullara artık sahip değil. Bununla birlikte, Sahra’nın Gözü’nün bulunduğu kuru, kumlu çölü ziyaret etmek mümkündür. Ancak baştan söyleyelim. Bu hiç de lüks bir yolculuk değildir. Ayrıca oluşumu detaylı olarak incelemek isterseniz bunu zemin seviyesinde yapmanız mümkün değildir. Bu nedenle bir kaç girişimci bölgede bu gözün etrafında balon turları düzenlemektedir.
Günümüde Richat oluşumu benzersiz jeolojik özelliğini bizzat incelemek isteyen turistleri ve jeologları cezbediyor. Neyse ki bölge, çölün seyrek yerleşimli, çok az su ve yağış alan bir noktasında yer alıyor. Bu sayede de insan tehdidi altında olmadan uzun bir süre daha varlığını sürdüreceği düşünülüyor:
Kaynaklar ve İleri Okumalar İçin:
What Is the Eye of the Sahara?; https://www.thoughtco.com/
YolveMacera
