Moritanya ya da resmî adıyla Moritanya İslam Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batısında yer alan bir ülkedir. Moritanya’ya gelen turistler, Sahra Çölü’nü ziyaret etmeden ülkeden ayrılmaz. Favori noktalarının arasında da Richat Yapısı ya da Sahra’nın Gözü isimleri ile bilinen ilginç bir jeolojik oluşum vardır.
Kapak görselinde de görebildiğiniz bu oluşumun çapı 50 kilometre kadardır. Ancak devasa boyutuna rağmen binlerce yıl boyunca Sahra’nın Gözü, bizlerden saklanmayı başarmıştı. Bunun öncelikli nedeni, bu devasa oluşumun Sahra’da oldukça uzak bir bölgede bulunmasıdır.
Bu bölgeye daha önce gelen birileri olsa bile bir tuhaflık olduğunu fark etmiş olması da pek olası değildir. Zira onun etkileyici görüntüsü yukarıdan gözlemleme şansınız olduğunda anlaşılacaktır.
Bu nedenle, 50 km’lik bu oluşum, bazı astronotlar bu konuda raporlar hazırlayana kadar pek dikkat çekmedi. Richat yapısı 1965 yılında yapılan Gemini IV uzay görevi sırasında astronotlar tarafından keşfedildi.
Yukarıda görmüş olduğunuz fotoğraf Rus kozmonot Oleg Artemyev tarafından 2014 yılında Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki görevi sırasında çekildi. Tüm bunların devamında da Sahra’nın Gözü hem meraklı turistlerin hem de bilim insanlarının odak noktalarından biri oldu.
Sahra’nın Gözü Nasıl Oluştu?
Önceleri bir çarpışma krateri olduğu sanılan Richat yapısının gerçek oluşma sebebi de yakın zamanda açıklandı. Jeologlar, Sahra’nın Gözü’nün jeolojik bir kubbe olduğu sonucuna vardılar. Formasyon, en az 100 milyon yıllık kayalar içeriyor. Bu kayalardan bazıları Dünya’da yaşamın ortaya çıkmasından çok daha öncesine işaret ediyor.
Günümüzde jeologlar, Richat oluşumu çevresinde kimberlit, karbonatitler, siyah bazaltlar (Büyük Hawaii Adası’nda görülenlere benzer) ve riyolitler dahil olmak üzere çeşitli magmatik kaya türleri buldular.
Sonuçta bir zamanlar bu bölge bugün olduğu gibi çöl değildi. Bunun yerine, bol miktarda su barındırıyordu ve muhtemelen de iklim çok daha ılımandı. Sonrasında yeraltındaki volkanik hareketler üstteki kumtaşı ve diğer kaya katmanlarını yukarı itti.
Volkanizma hareketi durduktan sonra erozyon kaya katmanlarını aşındırmaya başladı. Sonrasında da bölge kendi içine doğru çökmeye başladı ve sonucunda da bugün gördüğümüz göz formu ortaya çıktı. Sahra’nın Gözü içindeki antik kayalar, araştırmacılara kökenleri hakkında bilgi verdi. Bu yapının oluşumunun, süper kıta Pangaea’nın ayrılmaya başladığı zamanlara denk geldiği düşünülüyor.
Sahra’nın Gözü Nerededir?
Günümüzde Richat oluşumu benzersiz jeolojik özelliğini bizzat incelemek isteyen turistleri ve jeologları cezbediyor. Sahra’nın Gözü’nü ziyaret etmek için öncelikle Moritanya vizesi almanız gerekmektedir. THY ile İstanbul’dan Moritanya’ın başkenti Nuakşot’a direk uçmaniz mümkündür. Sonrasında yerel bir seyahat acentası vasıtasıyla ile Oudane kasabasının yakınında bulunana Sahra’nın Gözü’ne ulaşabilirsiniz.
Göz’ün içinde seyrek de olsa yerleşim hatta bir otel bile bulunmaktadır. Ancak baştan söyleyelim. Bu hiç de lüks bir yolculuk değildir. Ayrıca oluşumu detaylı olarak incelemek isterseniz bunu zemin seviyesinde yapmanız mümkün değildir. Bu nedenle bir kaç girişimci bölgede bu gözün etrafında balon turları düzenlemektedir.
Büyük ihtimal ile siz de bu bölgeye gitme imkanı bulamayacaksanız. Ancak yine de Google Haritalar yardımı ile inceleme yapabilirsiniz. Bunun için kullanmanız gereken koordinatlar (21.124217, -11.395569) biçimde olacaktır. Çölün seyrek yerleşimi ve bölgenin yağış almadığı düşünüldüğünde çöl rüzgarları dışında gözün varlığını tehdit eden başka bir unsur yoktur. Bununla birlikte uzak bir gelecekte de olsa Sahra’nın Gözü’nün kum ve tozla kaplanması muhtemeldir.
Çok geç olmadan en azından incelemenizi öneririz. Ayrıca bu yazımızın da ilginizi çekeceğiniz düşünüyoruz. Cehennem Kapısı: Türkmenistan’da 50 Yıldır Sönmeyen Ateş
Kaynaklar ve İleri Okumalar İçin:
- What Is the Eye of the Sahara?; Yayınlanma tarihi: 30 Ekim 2018; Bağlantı: https://www.thoughtco.com/
- The eye of the Sahara — how such a bizarre formation came to be. Yayınlanma tarihi: 17 Ocak 2023; Bağlantı: https://www.zmescience.com/
YolveMacera
