Bir toplum düşünün, doğaya karşı o kadar saygılı ki, kirletmemek için ellerini nehirde yıkamıyor, su içerken nehirden izin istiyor ve ona teşekkür ediyor. Bitkileri ziyan etmemek için yeter miktarda topluyorlar. Hayvanları avlamak yerine onlarla dostluk kuruyor. Doğa ile bambaşka bir bağları var. Dukhalar ( Duhalar; İng: The Dukha) Moğolistan’ın Hövsgöl ilinin kuzeyinde, Tsagaannuur kasabasında ve taygalarla çevrili bir coğrafyada yaşamaktadır.
Bu bölge; kuzeydoğuda Buryat Özerk Cumhuriyeti, kuzeybatıda ise Tuva Cumhuriyeti ile komşudur. Her 7 ila 10 haftada bir meradan meraya hareket eden bu göçebe ren geyiği çobanları topluluğu, türünün kalan birkaç kabilesinden biridir. Dukha çobanları, kültürel ve manevi kimliklerinin yanı sıra hayatta kalmanın neredeyse tüm yönleri için ren geyiklerine bağımlıdır.
Dukhaların hayatta kalmasının ayrılmaz bir şekilde hayvanlara bağlı olduğu gerçeği göz önüne alındığında, onlara bu kadar saygıyla davranmaları şaşırtıcı değildir. İlişkileri karşılıklı olarak faydalıdır: Ren geyiğinin Dukha’ya birçok temel ihtiyacı sağladığı yerde, Dukhalar ren geyiğine doğal yırtıcılardan koruma sağlar. Birbirleri olmadan varlıklarının devam etmesi şüphelidir.
Duhaların toplam nüfusu 500 civarında olup üç farklı bölgede yaşamaktadırlar: 1) Batı ile Doğu Tayga olarak ayrılan yüksek taygalarda, 2) Harmay ve Hogrok adlı nehir bölgelerinde ve 3) Tsagaannuur kasabasında. Tayga bölgelerinde yaşayan Duhalar Ren geyiği besler, avcı ve toplayıcı tarzı bir yaşam sürerler. Tsagaannuur kasabasında ve nehir bölgelerinde yerleşik olanlar ise Moğol tarzı hayvancılık yapar sığır, at, deve, keçi ve koyun beslerler.
Dukhalar Yok Olma Tehlikesi İle Yüz yüze
Ancak; Dukhalar’ın göçebe yaşam tarzı da, ren geyikleri gibi yok olma tehdidiyle karşı karşıya kalmış durumda. İklim değişikliği Moğolistan’daki tüm göçebe kültürlerin yüzleştiği en bilinen tehdit. Son 70 yılda ülkedeki ortalama sıcaklık küresel ortalamanın iki katını geçti. Bu ısınma hem yaz kuraklığını hem de aşırı kışları sertleştirerek göçebe çobanların sürülerini terk etmesine ve başkent Ulanbator’a taşınmasına neden oldu.
Madencilik patlaması Moğolistan’ın ekonomisini canlandırdı ve eski göçebelerin bazılarına iş sağladı ancak aynı zamanda karbon kirliliğini, kentsel göçü ve ekosistem üzerindeki baskıyı kötüleştirdi. Günümüzde Batı Tayga ve Doğu Tayga olmak üzere iki ayrı bölgede yaşayan 32 aile, Ren geyiği hayvancılığı, avcılık ve bitki toplamaya dayalı bir yaşam sürmeye devam etmeye çalışıyor.
aracılar olarak kabul eder ve onlara büyük önem verirler
Bu halkın tek geçim kaynağı ise buraya onların ren geyiklerine binmeye gelen ve yaptıkları küçük hediyelik eşyaları satın alan turistler. Harvard Üniversitesi’nde Çin-Tibet Dilleri üzerine doktorasını tamamlayan Hamid Sardar; Dukha halkının yaşam biçimini yok olmadan önce keşfedip, ölümsüzleştirdi ve muhteşem fotoğrafların yanı sıra bu halkı konu alan bir belgesele de imza attı. Bu yazıda kullandığımız görseller de ona ait.
Günümüzde Dukhalar az da olsa yakın çevrelerindeki değişikliklere ayak uydurmuş durumdalar. Kimi teknolojik unsurlar tayga bölgelerine ulaşmış durumda.. Neredeyse bütün ailelerin Moğolca yayın yapan televizyon ve radyo için enerji üretecek güneş paneli var.
Ayrıca telsiz telefon ile tayga kampları hem kendi aralarında hem de Tsagaannuur köyü ile irtibat sağlamakta. 2009 yılından bu yana ise bazı tayga kamplarında cep telefonu şebekesi mevcut olup Tsagaannuur köyünde buna ilaveten internet bağlantısı da vardır. Göz atmak isterseniz: Houtouwan: Çin’de Bulunan Doğa Tarafından Yutulmuş Terk Edilmiş Bir Köy
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- The Dukha: Last of Mongolia’s reindeer people; yayınlanma tarihi: 29 Eylül 2016; Bağlantı: https://edition.cnn.com/
- Photographer Brings Mongolia’s Disappearing Reindeer People Right To Your Desktop; Yayınlanma tarihi: 14 Eylül 2021; Bağlantı:https://allthatsinteresting.com/mongolia-reindeer-people
YolveMacera
