Ateş Karıncaları Kendi Vücutlarından Köprüler Ve Salları Nasıl Yapıyor?

Onlardan öğreneceğimiz çok şey var gibi…

Karıncaların muhteşem işbirliğinin en çarpıcı örneklerinden biri, Brezilya’nın yağmur ormanlarında yaşayan kırmızı ateş karıncalarının (Solenopsis invicta) yaptığı sallar olarak biliniyor. Dünyanın hemen hemen her yerinde yaşayan ve istilacı bir karınca türü olan ateş karıncaları, sel baskı­nına karşı çok etkili bir çözüm bulmuş.

ateş karıncaları
Yağmur ormanlarında yaşayan ateş karıncaları sel suları yükselmeye başlayınca larvaları topluyor; çeneleri ve bacaklarıyla
birbirlerine tutunup sal oluşturuyor. Üstelik tüm bunları yaklaşık 100 saniyede yapabiliyorlar.

Dünya çapında 20’den fazla ateş karıncası türü bulunuyor. Ancak özellikle bu tür, 300.000 kadar işçiden oluşan devasa kolonileri ile tanınıyor. Yaşam alanları olan yeraltı tünellerini su bastığı zaman da bu ateş karıncaları, gerekirse haftalarca bir arada kalabilen ve sular çekilene kadar koloniyi taşıyan yüzen sallar oluşturmak için birbirine bağlanıyorlar.

2017 yılında yaşanan Harvey Kasırgası’nın ardından güney Teksas’ta çok sayıda ateş karıncası salı görülmüştü. Hatta sel sularından kaçan insanlara, ateş karıncalarının zehirli ısırıkları son derece acı verici olduğu için sallardan uzak durmaları tavsiye edilmişti.

Ateş Karıncaları Salı Nasıl Yapıyor?

ateş karıncaları
Yüzen bir ateş karıncası salında, yapısal karıncalar ve “özgür” karıncalar, daha kuru yüzeylere ulaşmalarına yardımcı olabilecek köprüler oluşturmak için bir araya gelirler. Hayatta kalma salı oluşturan bir ateş karınca kolonisi, kraliçesini ve yumurtalarını salın merkezine yakın en kuru alana yerleştirir.

Ateş karıncaları eusosyaldir, yani bir karınca tek başına hayatta kalamaz – hepsinin birbirine ve tüm koloni için yavru üretmek için bir kraliçeye ihtiyacı vardır.  Bu nedenle yuvalarını su bastığında, 500.000 kadar işçi karınca kraliçelerini ve yumurtalarını çevreler, kollarını birbirine bağlar ve mumsu vücutlarıyla yüzen bir sal oluşturarak yüzdürmek için hava cepleri oluşturur. Bu sayede de selde boğulmaktan kur­tulur. Üstelik tüm bunları hızlı bir biçimde organize olmayı başararak 100 saniyeden kısa sürede başarırlar.

Kraliçeyi ve larvaları salın ortasına yerleştirerek, beden kütlesinin üzerinde yüksekte ıslanmadan kalmalarını sağlıyorlar. Daha sonra karıncalardan oluşmuş sal dalga­larda sallana sallana yoluna devam ediyor. Karıncaların neredeyse yarısı suyun altında, diğer yarısı da üst tarafta bulunuyor. Karıncaların ince tüyleri hava tutuğundan en alttaki karıncalar dahi suya tamamen batmıyorlar.

Öyle bir disiplin içinde çalışıyorlar ki, salı oluşturan karıncalar sürekli bulundukları yeri değiştiri­yor, böylece hiç bir karınca uzun süre su al­tında kalmamış oluyor. Her bir birey görevini kurallara uyarak, özenle yerine getiriyor.

sm assemblages a
Yu­vaları su altında kaldığı zaman bacaklarını ve çenelerini birbirine kenetleyen işçi karıncalar, kaçışa dayalı önlem alıyor. Tüm koloni yani binlerce, on binlerce karınca bir arada kalarak kendi vücutlarıyla suda batmayan bir sal oluşturuyor. Binlerce ya da milyonlarca karıncadan meydana gelebilen bu sallar güçlü bir şekilde suya bastırıldığında bile batmıyor, elastik bir malzeme gibi esniyor, haftalarca su üstünde kalabiliyor.

Ateş Karıncaları Dağılmadan Bir Arada Kalmayı Nasıl Başarıyor?

On binlerce karın­ca nasıl dağılmadan bir arada suyun üzerin­de kalabiliyor diye düşünebilirsiniz. Cevabı ise aslında oldukça basit. Bunun için her bir karınca diğer karıncanın bacağını ısırıyor. Bu sayede de birbirlerine yapış­mış halde su geçirmeyen bir sal yapıyorlar. Dayanıklı olduğu kadar esnek de olan bu sal on binlerce karıncanın itişip kakışmasına ve dalgalara rağmen güvenli bir şekilde haftalar­ca bu şekilde yoluna devam ediyor.

Ateş karıncaları kendilerine uygun bir kara parçası bulana kadar, salda birkaç hafta yaşayabiliyor ama kolonilerini yeniden kurmak için sonuçta karaya çıkmaları gerekiyorlar.

Aslında ateş karıncaları, büyük yapılar oluşturmak için birlikte çalışan çok az organizmadan biridir. Karıncaların bunu nasıl başardığı uzun zamandır sadece biyologları değil, fizikçileri ve mühendisleri de büyülemektedir. Doğanın insana öğretecek daha çok şeyi olduğu bir gerçek. Belki biz insanlar da zor bir durum esnasında ateş karıncaları gibi birlik olmayı öğrenmeliyiz.

Bu yazımıza da göz atmanızı öneririz. Kırk Meyve Ağacı: Bir Ağaçta Kırk Meyve Birden Nasıl Yetişir?


Kaynaklar ve ileri okumalar

  • In emergencies, fire ants get lots of grips to form rafts; yayınlanma tarihi: 17 Haziran 2017; Bağlantı: https://www.sciencenews.org
  • Watch thousands of fire ants form living ‘conveyor belts’ to escape floods (Video); yayınlanma tarihi: 1 Haziran 2021; Bağlantı: https://www.livescience.com/
  • Floating Fire Ant Rafts Are Horrifying, Dangerous, Really Cool; bağlantı:

YolveMacera

Sibel Çağlar

Merhaba. Matematik öğretmeni olarak sürdürdüğüm hayatıma ilerleyen süreçte doğa sporlarını ve içerik üreticiliğini eklemeyi tercih ettim. Bilim, tarih ve coğrafya ilgi alanlarımın başında geliyor. Severek üretiyorum ve ürettiklerimi yayınlıyorum. Yolculuğumda bana eşlik ettiğiniz için teşekkürler.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu