Doğanın şaşırtıcı biçimde çalışan bir iç dengesi mevcuttur. İnsan eli ile bu sisteme dışarıdan yapılacak olan bir müdahale ekolojik dengenin yıkımına ve geri dönüşü zor sorunlara yol açar. Yellowstone kurtları, hayvan türlerinin birbiriyle nasıl bağlantılı olduğuna ve görünüşte sağlam ekosistemlerin şaşırtıcı derecede kırılganlığını bizlere anımsatıyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan Yellowstone Milli Parkı, ABD’nin batısında, Rocky Dağları’nın güneybatısında yer almaktadır ve çevresiyle birlikte büyük bir doğal koruma alanını kapsar. Yellowstone Milli Parkı, dünyanın en eski milli parklarından biridir ve 1872 yılında kurulmuştur. Bu park, doğal güzellikleri, termal kaynakları, yaban hayatı ve benzersiz coğrafi özellikleri ile ünlüdür. Ancak muhtemelen bir çoğumuzun bu parkı tanıması YellowStone Kurtları sayesinde olmuştur.
YellowStone Kurtlarının Hikayesi Nasıl Başladı?
Kurtlar aslında dünyadaki en uyumlu canlılardan biridir. Dünyanın en sıcak, en soğuk, en yağışlı ve en kurak yerlerinde yaşamlarını sürdürebilirler. Ve onların varlığı (veya yokluğu) dünyanın birçok yerinde diğer hayvanların ve hatta bitkilerin kaderini belirler.
Yellowstone Ulusal Parkı’ndaki kurt sorunu, 19. yüzyılın sonlarına kadar ABD’deki vahşi kurt popülasyonlarının büyük ölçüde azaltılması ve yerel olarak soyunun tükenmesiyle başlamıştır. Bu dönemde, kurtların kontrolsüz biçimde avlanması ise o dönemde kimsenin aklına gelmeyen bir sorunun ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Kurtların yok olması, ayıların ve aslanların büyük ölçüde azalmasıyla geyik popülasyonları hızla arttı. 1932 ile 1968 yılları arasında ABD Ulusal Park Servisi ve Montana eyaleti, Kuzey Yellowstone sürüsünden 70.000’den fazla geyiği öldürerek ya da ülke genelinde yok edildikleri bölgelere göndererek uzaklaştırdı. 1968’den sonra da geyiklerin sayıları yeniden artmaya başladı.
Bu soruna çözüm bulmak isteyen bilim insanları 1995 ile 1997 yılları arasında 41 kurdu Yellowstone’a yeniden soktu. Elbette, başlangıçta geyiklerin bir kısmı kurtlar tarafından avlandı. Ve zamanla geyikler kurtlar tarafından avlanma riski olan bölgelerden uzak durmaya başladılar. Bu alanlarda da ağaçlar ve diğer bitkiler yeniden gelişme imkanı buldular.
Ardından, bu gelişen ormanlara, kuşlar gelmeye başladı. Ötücü ve göçmen kuşların sayıları çok arttı. Ağaç yemeyi seven kunduzların sayısı da artıyordu. Ve kunduzlar da aslında tıpkı kurtlar gibi, ekosistem mühendisleriydi. Kunduzların inşa ettikleri bentler, su samurları, misk sıçanları, ördekler, balıklar, sürüngenler ve amfibiler için yaşam alanı yaratır.
Kurtların Yellowstone Ulusal Parkı’na getirilmesinin ardından her anlamda parkın ekolojik dengesi ve biyolojik çeşitliliği bu süreçte yenilendi. Nüfusları arttıkça ve turistler onları görmeye geldikçe, kurtlar Yellowstone’u çevreleyen yerel topluluklara da ekonomik faydalar sağladı.
Kurtların Geri Dönüşünün Ardından Yellowstone’da Neler Değişti?
Gri kurtların Yellowstone Milli Parkı’na dönmesinden yirmi beş yıl sonra bu yırtıcı hayvanlar dengeleyici bir güç olduklarını kanıtladılar. Araştırmalar, kurtların popülasyonları azaltarak ve zayıf ve hasta hayvanları yok ederek daha dirençli geyik sürüleri oluşturmaya yardımcı olduğunu gösteriyor. Geçtiğimiz yıllar boyunca, parkın en büyük sürüsündeki geyik sayısı, iklim dalgalanmalarından kaynaklanan aşırı yükseliş ve düşüş döngüleri yerine yaklaşık 6.000 ila 8.000 arasında sabitlendi.
Tüm bu durumlar göz önüne alındığında, Yellowstone’a ev sahipliği yapan üç eyaletin – Idaho, Montana ve Wyoming – kurtlara daha fazla değer vereceğini düşünürsünüz. Ne yazık ki, tam tersi. Yellowstone’da avlanmaya izin verilmemekle birlikte, bu üç eyalet topraklarında ve parkın etrafındaki alanlarda başka yerlerde avlanma serbesttir. Oysa ki kurtlar nesli tükenmekte olan türler arasında bulunmaktadır.
Sonuç olarak, sevilen ve tanınmış Yellowstone kurtları bile park sınırını aştıktan sonra kendilerini nişangahta bulurlar. Yellowstone’a yeniden kazandırılan ilk kurt grubundan gelen ve 926F olarak da bilinen Spitfire, 2018 sonbaharında Montana’da bir avcı tarafından sınırın hemen öte tarafında öldürüldü. Spitfire görünmez bir çizgiyi görememişti…
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Gray Wolf. Bağlantı: https://www.nps.gov/yell/learn/nature/wolves.htm
- 25 years after returning to Yellowstone, wolves have helped stabilize the ecosystem. Yayınlanma tarihi: 10 Temmuz 2020. Bağlantı: https://www.nationalgeographic.com/
- Wilmers, Christopher & Metz, Matt & Stahler, Daniel & Kohl, Michel & Geremia, Chris & Smith, Douglas. (2020). How climate impacts the composition of wolf killed‐elk in northern Yellowstone National Park. Journal of Animal Ecology. 89. 10.1111/1365-2656.13200.
YolveMacera
